พอเพียง

คอลัมน์ ธรรมะวันหยุด


พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานแนวทางดำเนินชีวิตด้วยเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้ประชาชนมีสติปัญญา ประกอบสัมมาชีพ พึ่งพาตนเองได้ และอยู่อย่างมีความสุข ต้องขยันหมั่นเพียรแสวงหาทรัพย์ ต้องรู้จักจ่ายใช้สอยทรัพย์ให้เป็นประโยชน์โดยยึดหลักธรรม 4 ประการ คือ 1.ใช้หนี้เก่า 2.ให้เขากู้ 3.ฝังไว้ 4.ทิ้งลงเหว

มีนกแขกเต้าฝูงหนึ่งอาศัยอยู่ในป่า ทุกวันบินไปกินข้าวของชาวนา ตัวอื่นๆ กินข้าวแล้วบินกลับไป แต่มีนกแขกเต้าตัวหนึ่ง เวลากลับมักคาบเอารวงข้าวไปวันละ 3 รวง ชาวนาเกิดสงสัยจึงดักจับนกตัวนั้นมาถามว่า เจ้ากินอิ่มแล้วทำไมต้องคาบรวงข้าวไปอีกวันละ 3 รวง

นกแขกเต้าตอบว่า ที่คาบไปวันละ 3 รวงนั้น รวงหนึ่งเอาไปใช้หนี้เก่า รวงหนึ่งเอาไปให้เขากู้ รวงหนึ่งเอาไปฝังไว้ ชาวนาต้องการรู้ขอให้นกแขกเต้าอธิบาย

นกแขกเต้าอธิบาย รวงหนึ่งเอาไปใช้หนี้เก่า คือ เอาไปให้พ่อแม่กิน เพราะพ่อแม่เป็นผู้มีบุญคุณ เป็นผู้ให้กำเนิดเลี้ยงดูให้เติบโต เมื่อท่านแก่แล้วเป็นหน้าที่ของลูกต้องเลี้ยงดูตอบแทน

ชาวนาสาธุการ นกตัวนี้ดีเหลือเกิน มีความกตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่

อีกรวงหนึ่งเอาไปให้เขากู้ คือ เอาไปให้ลูกหลานกิน เราเป็นผู้ให้กำเนิดมา เป็นภาระหน้าที่จะต้องเลี้ยงดูเขาให้ดี ให้มีสุขภาพแข็งแรง ต่อไปเขาเติบโตขึ้นมา ทำมาหากินได้แล้วจะเลี้ยงดูเราตอบแทน เปรียบเหมือนเอาไปให้เขากู้ ชาวนาให้สาธุการ นกตัวนี้ดี มีเมตตากรุณา กินอิ่มแล้วนึกถึงลูกหลาน

อีกรวงหนึ่งเอาไปฝังไว้ คือ เอาไปฝากเพื่อนนกด้วยกัน บางตัวเป็นนกที่แก่ชรา บินไปหากินไม่ไหว บางตัวเป็นนกพิการปีกหักขาหัก ต้องอดอยาก ข้าพเจ้าเกิดความสงสารจึงคาบเอารวงข้าวไปฝากนกพวกนี้ เท่ากับว่าได้ฝังไว้ เป็นบุญกุศลในภายภาคหน้า

ชาวนาสาธุการ นกนี้ใจบุญ ตัวเองกินอิ่มแล้วยังเอื้อเฟื้อต่อเพื่อนนกด้วยกันอีก

พวกข้าพเจ้าพากันมากินรวงข้าว ของท่าน เปรียบเหมือนกับการทิ้งลงเหวคือท้อง ใส่ลงไปเท่าไรก็ไม่เต็ม ต้องใส่ทุกวัน ไม่เช่นนั้นจะต้องเป็นทุกข์เพราะความหิว ดังภาษิตว่า ความหิวเป็นโรคอย่างยิ่ง

ชาวนาเกิดศรัทธาเลื่อมใสยกนาข้าวให้ 100 ไร่ แต่นกแขกเต้ารู้จักเพียงพอ ขอเพียง 50 ไร่เท่านั้น

การปฏิบัติตามแนวทางความพอเพียง ยึดความประหยัด ตัดทอน ค่าใช้จ่ายในทุกด้าน ลดละความฟุ่มเฟือยในการดำรงชีพอย่างจริง จัง

ดังพระราชดำรัสที่ว่า..ความเป็นอยู่ที่ต้องไม่ฟุ้งเฟ้อ ต้องประหยัดไปในทางที่ถูกต้อง ยึดถือการประกอบอาชีพด้วยความถูกต้องสุจริตแม้ว่าจะตกอยู่ในภาวะขาดแคลนในการดำรงชีพก็ตาม ดังพระราชดำรัสที่ว่า....ความเจริญของคนทั้งหลายย่อมเกิดมาจากการประพฤติชอบ และการหาเลี้ยงชีพของตนเป็นหลักสำคัญ



พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ. 9)

เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชร วรวิหาร