นิ้วของคนเรานั้นมีอยู่หลายอย่างถ้าเราสังเกตให้ดีจะเห็นว่ามีอยู่ 7 ชนิด คือ
นิ้วสี่เหลี่ยมสั้นปลายนิ้วตัด ชนิดนี้มีมากชอบทำงานเป็นตัวเป็นตนไม่นึก ไม่ฝันอะไรมากนัก
นิ้วยาวปลายตัด ใช้ทางความคิดมากกว่าชนิดที่ 1
นิ้วลำข้อโต เรียกว่านิ้วนักปราชญ์ มีความรอบคอบในกิจการต่างๆ
นิ้วพาย คือปลายนิ้วแผ่แบน พวกนักก่อสร้างที่คิดทำเครื่องมือ เครื่องใช้ต่างๆ เช่นเครื่องจักรกล นักประดิษฐ์ คอมพิวเตอร์เป็นต้น
นิ้วเรียว พวกนี้มักชอบไปในทางดนตรี นักประพันธ์ เป็นต้น
นิ้วเรียวแหลม หรือนิ้วนักพรต ชนิดนี้จะค่อนข้างหาได้ยากหน่อย
นิ้วผสม คือรูปมือเป็นสี่เหลี่ยม ส่วนนิ้วมีหลายอย่างปนกัน หัวแม่มีมักอ่อนโค้งออกภายนอก พวกนี้มักจะฟุ้งซ่าน ทั้งในทางความคิดและการพูดจา เบื่อเร็ว
นิ้วและส่วนของนิ้ว
ว่าด้วยชื่อของนิ้ว เรียกตามดาวพระเคราะห์ ตามหลักโหราศาสตร์ คือ
นิ้วชี้ เรียกว่า "นิ้วพฤหัสบดี"
นิ้วกลาง เรียกว่า "นิ้วเสาร์"
นิ้วนาง เรียกว่า "นิ้วอาทิตย์"
นิ้วก้อย เรียกว่า "นิ้วพุธ"
ส่วนนิ้วหัวแม่มือนั้น ท่านเรียกตามชื่อเดิม ดังจะอธิบายคุณลักษณะต่อไป
นิ้วชี้ เป็นนิ้วของดาวพฤหัสบดี นิ้วนี้ยิ่งยาวมากยิ่งดี นิ้วทุกนิ้วควรยาวได้รูป ข้อต่อของนิ้วโต และเคลื่อนไหวได้ คล่องแคล่ว ไม่เกหรือหงิกงอ และไม่มีเครื่องหมายที่แสดงว่าไม่ดีเกิดขึ้น จึงจะเป็นลักษณะของนิ้วที่ดี
ถ้านิ้วนี้ยาวดี แสดงถึงความเด่นมีอำนาจปกครองคนในฐานะเป็นผู้นำได้ มีมานะ ก้าวหน้า มุ่งที่จะเชิดชูฐานะตนให้เด่นขึ้น แต่ถ้ายาวเกินไปก็ไม่ดีเท่าที่ควร เพราะจะเป็นการหยิ่งไป หรือมีความทะนงตนเกินไป คือหมายถึงนิ้วนี้ยาวเกือบเท่านิ้วกลาง แต่ก็มีความสามารถในกิจทั้งปวง มีจิตใจสูง แต่ถ้านิ้วชี้สั้น แสดงว่า ไม่มีความสามารถในการปกครอง หย่อนในศีลธรรม พูดมาก และอวดตน
เพื่อกล่าวให้ละเอียดถึงเรื่องของนิ้ว จึงขออธิบายถึงส่วนของนิ้วด้วย นิ้วทุกนิ้วนั้นแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ
ส่วนที่หนึ่ง นับแต่ปลายนิ้วลงมาถึงข้อนิ้วบน เรียกว่าข้อต้น นับเป็นส่วนที่ 1 หรือส่วนบนของนิ้ว
ส่วนที่สอง นับต่อจากส่วนที่หนึ่งลงมา หรือส่วนกลางของนิ้ว
ส่วนที่สาม นับจากส่วนที่ 2 ลงมาถึงเส้นคาดโคนนิ้วตอนต่อกับฝ่ามือ หรือส่วนล่างของนิ้ว ตามปรกติส่วนของนิ้วจะยาวตามลำดับ
เมื่อทราบการแบ่งส่วนของนิ้วแล้ว ก็พิจารณาต่อไป ดังนี้ นิ้วชี้นั้นแบ่งเป็นสามส่วน
คือส่วนที่หนึ่งนั้น ได้แก่ ศาสนา ถ้านิ้วนี้ดี และส่วนที่1 ดี ยาวงามได้รูปทรงดี เมื่อมองดูแล้วไม่สะดุดตา หรือไม่มีเครื่องหมายร้ายใดๆ เกิดขึ้น มีเส้นคาดข้อนิ้วยาวและเต็มเส้น มองดูเรียบร้อย เช่นนี้ ผู้นั้นจะเป็นผู้ที่เคร่งครัด ถือมั่นในศาสนา ถ้าส่วนนี้เสีย ก็พยากรณ์ในทางตรงกันข้าม
ส่วนที่สองได้แก่ ความมีมานะ ก้าวหน้า
ส่วนที่สาม ได้แก่การปกครอง ถ้าส่วนนี้ดีจะเป็นผู้ที่มีอำนาจในการปกครอง คือรู้จักใจผู้บังคับบัญชา เคร่งที่ตน แต่ผ่อนปรนที่ผู้อื่น รู้จักผ่อนสั้น ผ่อนยาว ตามตำราไทยนั้น นิ้วนี้สำคัญมากเกี่ยวกับการก้าวหน้า ทางชื่อเสียง ส่วนตำราจีนนั้น ใช้พยากรณ์ทางทรัพย์สมบัติ เรียกว่านิ้วโภคทรัพย์ ฉะนั้นนิ้วนี้ไม่ควรมีตำหนิ หรือพิการ อันจะทำให้ลาภยศ หมดไป มีข้อพิจารณาดังนี้คือ
นิ้วชี้ยาว จะแสวงหาอำนาจเป็นธรรม แต่ถ้ายาวไปเป็นคนเจ้ายศ แกมหยิ่ง
ถ้านิ้วชี้สั้นเกินไป มักไร้คู่ครอง มิฉะนั้นก็ เป็นคนกลัวเมีย คือไปไหนชอบพกเมียไปด้วย
นิ้วชี้เอียงออกจากนิ้วกลาง มักตกทุกข์ได้ยาก ถ้าหงิกเกเข้ามาหานิ้วกลาง แม้จะมีทรัพย์ก้อไม่มีความสุข
นิ้วชี้ใหญ่กว่านิ้วอื่น ดีมีทรัพย์ และอายุยืนยาว จะได้สืบดำรงวงค์ตระกูล แต่ถ้าเล็กกว่านิ้วอื่นก็ ไร้อาชีพที่แน่นอน หมดที่พึ่ง
นิ้วชี้ลีบ ตกระกำลำบาก
นิ้วชี้บุบ จะเที่ยวระหกระเหิน เร่ร่อนไปทั่วทิศ
นิ้วชี้คด การปกครองไม่ดี เพราะมีแต่ ฉันทาคติ เลือกที่รักมักที่ชัง
นิ้วชี้มีตำหนิ พิการ จะพึ่งพาผู้ใหญ่และเจ้านายไม่ได้ อาภัพทางราชการ
2. นิ้วกลาง เป็นนิ้วของดาวเสาร์ ถ้ายาวดี แสดงว่าเป็นคนรักความสงบ ชอบการศึกษา ถ้าเป็นสี่เหลี่ยมและหนา แสดงว่ามีความคิดลึกซึ้ง ถ้านิ้วสั้นหรือมีตำหนิ จะไม่เอาใจใส่เรื่องใด ถ้านิ้วนี้ยาวกว่าฝ่ามือ เป็นผู้ที่รอบคอบดี ถ้าสั้นกว่าฝ่ามือ เป็นคนใจร้อน มักตกลงใจเร็ว
ส่วนที่หนึ่ง ได้แก่ ความสันโดษ ถ้าปลายนิ้วตัด ชอบสันโดษ ถ้าปลายนิ้วแหลม ชอบสนทนาปราศัย เป็นคนพูดตรงๆ ถ้าส่วนนี้ไม่ดีก็ ตรงกันข้าม
ส่วนที่สอง ได้แก่ งานกลางแจ้ง คือชอบงานกลางแจ้ง เช่นทำไร่ ทำนาเป็นต้น
ส่วนที่สาม ได้แก่ การสะสมสิ่งของ ถ้าดีจะเป็นคนที่ชอบสะสม
และอีกอย่าง ดาวเสาร์เป็นดาวแห่งทุกข์โศกโรคภัย ถ้านิ้วนี้ดีก็คุ้มครองเรื่องโรคภัยด้วย และเป็นผู้ชอบการพยาบาลเป็นพิเศษ
ตามตำราไทยกล่าวว่า นิ้วกลาง เป็นนิ้วที่สำคัญ เพราะว่าเป็นนิ้วที่รับเส้นโชค อันหมายถึงอาชีพ และวิถีทางแห่งชีวิต และเป็นนิ้วที่แสดงถึงนิสัยโดยตรง การดูลัษณะบุคคล ก็ดูนิ้วนี้ประกอบ แต่ทางตำราจีนนั้น ใช้ดูทางยศศักดิ์ อาศัยการสังเกตคือ
ถ้ายาวเกินไปเป็นคนเซื่องซึม ถ้าสั้นเกินไปเป็นคนรุกราน อยู่ไม่สุข
นิ้วกลางตรงจึงจะดี ถ้าไม่ตรงเป็นคนมีมานะ อัตตทิฏฐิ ถือตนเป็นใหญ่
ถ้าแอ่นหงายไปข้างหลังมาก มักขัดสนและกำพร้าบิดามารดามาแต่น้อย
ถ้ามีเส้นคาดรอบวงนิ้ว แม้สุขแต่ก็ทุกข์ทางใจ
มีรอยก่ายไขว้กันตรงข้อ หรือเป็นกากบาด ไม่ดี
มีตำหนิหรือพิการ มักอยู่ห่างจากมารดา
3. นิ้วนาง นิ้วนี้เป็นนิ้วของดาวอาทิตย์ ถ้ามีลักษณะดี จะมีเสน่ห์อ่อนหวาน และรักสวยรักงาม รักเกียรติ และชื่อเสียง ถ้ายาวเท่านิ้วชี้ จะหาเงินเพื่อความรุ่งเรือง ก้าวหน้าเหนือคนอื่น ถ้ายาวเกือบเท่านิ้วกลาง จะเป็นคนที่ฉลาด และชอบไปในทางการพนัน มีเล่ห์เหลี่ยมจัด
ส่วนที่ 1 ได้แก่ความสามารถทางศิลปะ ถ้าปลายนิ้วเป็นรูปกรวยเรียว จะเป็นนักแสดงได้ดี
ส่วนที่ 2 ได้แก่เหตุผล และความระมัดระวัง
ส่วนที่ 3 ได้แก่การพนันทุกชนิด และการเป็นนักเลงทุกอย่าง
ตำราไทยกล่าวว่า นิ้วนางเป็นนิ้วที่แสดงถึง บุตรภรรยา และวงค์ญาติ เหมือนกับตำราฮินดู ส่วนตำราของจีน ใช้ดูบุตร
ตำราไทยมีการสังเกตว่า
1. ถ้านิ้วนางยาว ดีทางศิลป์ ชอบออกหน้าออกตา ไหวทันคน
2. ถ้านิ้วนางสั้น ไม่ชอบไปที่คนหมู่มาก ไม่ชอบทางศิลป์
3. ถ้านิ้วกลางเอนเอียงมักหาคู่ยาก คู่ครองคนนั้นมีมานะทิษฐิมาก ถ้าปลายนิ้วไม่ชิดติดกัน พี่น้องไม่ปองดองกัน
4. ถ้ามีเส้นคาดรอบนิ้ว ไม่ดี
5. ถ้ามีตำหนิหรือพิการ มักขัดลาภ และเสียเงินโดยใช่เหตุ จะทำการใดก็ เป็นการ ปิดทองหลังพระ ไม่มีใครยกย่อง สรรเสริญ
4. นิ้วก้อย เป็นนิ้วของดาวพุธ แสดงถึงอารมณ์ กับปฏิภาณ ไหวพริบดี โกรธง่าย หายเร็ว ถ้ายาวถึงโคนเล็บนิ้วนาง จะคล่องทั้งการพูดและการเขียน หากสั้นเกินไปก็เป็นคนอาภัพ ถ้านิ้วเกหรือผิดปรกติมาแต่กำเนิด จะประพฤติไปในทางเกเร หากินในทางมิจฉาชีพ
ส่วนที่ 1. ได้แก่การพูด ถ้าส่วนนี้ยาวก็เป็นนักพูดที่ดี
ส่วนที่ 2. ได้แก่การสังเกต ถ้ายาวดีก็เป็นคนรอบคอบ ทำให้ สามารถแก้ไขอุปสรรคต่างๆ ได้
ส่วนที่ 3. ได้แก่ความฉลาด ถ้ายาวมากก็ฉลาดมาก แต่ถ้ายาวเกินไปก็แกมโกง ถ้าดูอ่อนโค้งก็เหมาะแก่หน้าที่ พยาบาล
ตำราไทยว่า หมายถึงเอาไว้ดูเรื่องสติปัญญา และดูบุตร ส่วนตำรา จีน ให้ดูภรรยา มีข้อสังเกตคือ
1. นิ้วต้องตรง ยาวเรียว อย่าให้ปลายนิ้ว ต่ำกว่าเส้นคาดข้อนิ้วนางข้อบน จึงจะดี
ถ้ายาวเสมอเส้นคาด ก็ปานกลาง ยิ่งยาวขึ้นไปยิ่งดีไม่อาภัพที่ทำมาหากิน ถ้าตำลงมาจากนิ้วกลางเป็นคนอาภัพ แม้ร่ำรวยสักเท่าใด ก็มักตกอับสักคราว เว้นเสียแต่ปลายนิ้วจะแหลมไม่สั่นทู่ และรูปนิ้วตรงงาม ก็พอเอาตัวรอดได้
2. ถ้านิ้วเอนเอียงไม่ตรง มักเป็นหมันหรือมีบุตรน้อย
3. ปลายนิ้วก้อยเล็ก กว่าปลายนิ้วกลางปัญญาดี เรียนทางช่างดี
4. ถ้ามีตำหนิหรือพิการ จะเลี้ยงบุตรยาก
5. ถ้ามีเส้นพันรอบนิ้วนาง ดีนัก อายุยืน (ดีเฉพราะนิ้วนี้นิ้วเดียว)
5. นิ้วหัวแม่มือ
นิ้วนี้เป็นนิ้วที่สำคัญกว่านิ้วทั้ง 4 ที่กล่าวมาแล้ว เพราะเป็นนิ้วทางด้าน ต้นแห่งที่เกิดของเส้นชีวิต และเส้นความคิด ตั้งอยู่บนเนินอันเด็ดเดี่ยวเข้มแข็ง คือเนินอังคารต่ำ ผู้ที่มีความชำนาญในการดูลายมือนั้น ถ้าหากได้มองดูแค่นิ้วนี้เพียงนิ้วเดียว ก็สามารถพยากรณ์ถึง อุปนิสัยใจคอ ความคิดความอ่าน ได้ตลอด เป็นนิ้วที่สำคัญที่สุด เปรียบประดุจจมูก ของคนเรา ซึ่งเป็นส่วนที่สำคัญที่สุดบนใบหน้า ถ้านิ้วหัวแม่มือยาวงดงาม แสดงว่าเจ้าของมือเป็นผู้ที่มีความคิดที่ลึกชึ้ง มีอำนาจในการบังคับตนเอง นิ้วที่ยาวนั้น ดูได้จากปลายนิ้วจะยาวเสมอกับเส้นคาดข้อนิ้ว ส่วนที่ 2 ของนิ้วชี้คือเส้นขีดขั้นกลางนิ้วชี้ จะสังเกตได้ ในเมื่อบีบนิ้วหัวแม่มือให้เข้าชิดฝ่ามือแล้วมองดู ก็จะทราบได้ว่านิ้วยาวหรือสั้น
ถ้าหากว่าผู้ใดมีมือที่สั้นหนา จะเป็นผู้ที่มีนิสัยดื้อดึง หยาบคาย ถ้าเล็กแบบบาง จะเป็นผู้มีกำลังใจอ่อน ถ้ามีตำหนิหรือพิการ มักพึ่งผู้ใหญ่มิได้
ส่วนที่ 1 คือส่วนที่ตั้งแต่ข้อนิ้วขึ้นไปถึงปลายนิ้ว ได้แก่ความตั้งใจ เป็นอำนาจจิตเกี่ยวกับกำลังใจ ถ้าส่วนนี้ยาวมาก ผู้นั้นใจแข็ง มีความตั้งใจเด็ดเดี่ยว การตัดสินใจดี
ส่วนที่ 2 นับต่อจากส่วนที่ 1 ลงมาจนถึงโคนนิ้วเพียงง่ามมือ ได้แก่ เหตุผล ถ้าส่วนนี้คอดและยาว จะเป็นผู้มีความคิดอันเหมาะสมและรวดเร็ว ไหวพริบดีทันคน ถ้าส่วนนี้มีเนื้อเต็มไม่คอดกิ่วเป็นคนใจกล้าแข็ง มีความพยายามดี ต้องการความสำเร็จเป็นใหญ่ ส่วนทางเหตุผลนั้นมีน้อย ถ้ายาวกว่าส่วนที่ 1 มาก จะเป็นคนใจเย็น ใช้ความพิจารณารอบคอบ แต่มีอำนาจทางจิตใจอ่อนลง ไม่มีความเข้มแข็ง ในเมื่อต้องผจญกับปัญหาต่างๆ
ส่วนที่ 3 นี้จะมองไม่เห็น เป็นข้อหรือเป็นตอนอย่างนิ้วอื่นๆ เป็นส่วนที่ต้องนับจากโคนนิ้ว ลงมาถึงข้อมือ ได้แก่สิ่งที่เกี่ยวกับความรัก กามารมณ์ ถ้าส่วนนี้ยาว แสดงว่ามีสติควบคุมในเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ดี ถ้าหนาและสั้นก็ไม่ค่อยดีเท่าใด มีจิตหลงใหลไปในทางกามารมณ์ ไม่ใช่การตัดสินใจในทางความรัก ยิ่งมีเครื่องหมายร้ายเกิดขึ้นก็ทำให้ มีนิสัยเจ้าชู้ด้วยประการต่างๆ หากส่วนนี้ไม่เท่ากัน เช่นส่วนที่ 1 ยาวก็จะถือแต่ใจตัวเองมากกว่าเหตุผล ถ้าส่วนที่ 2 ยาว ก็จะถือเป็นคุณลักษณะของส่วนที่ 1 ถ้าส่วนที่ 3 ยาวและหัวแม่มือเล็ก แสดงว่ามีความรักไคร่ในด้านกามารมณ์มาก
ถ้าส่วนใดใหญ่คุณภาพส่วน นั้นก็มาก ส่วนที่พอเหมาะสมนั้นคือ หัวแม่มือควรยาวและแน่น ไม่กางหรือชิดกับฝ่ามือมากนัก เมื่อทั้งสามส่วนประกอบกันแล้วดี ก็จะเป็นอิสระในอารมณ์ มีความระมัดระวังดี ความตั้งใจดีหนักแน่นมีเหตุผล
การที่เราจะสังเกตว่าสั้นหรือยาวอย่างใดนั้น ให้บีบหัวแม่มือชิดกับนิ้วชี้ ถ้าปลายนิ้วยาวถึงเส้นขั้นระหว่างส่วนที่ 2 กับส่วนที่ 3 ของนิ้วนับว่ายาว ถ้าปลายนิ้วยาวระหว่างกึ่งกลางส่วนที่ 3 ของนิ้วชี้ ก็นับว่าเป็นขนาดธรรมดา หากต่ำกว่ากึ่งกลางของส่วนที่ 3 ก็อยู่ในจำพวกสั้น ถ้าเพียงโคนนิ้วชี้ก็นับว่าสั้นมาก
สำหรับตำราของไทยนั้น มีข้อสังเกตอยู่ว่า ไห้ดูที่เส้นคาดข้อนิ้วระหว่างส่วนที่ 1 กับส่วนที่ 2 ถ้าเส้นขวาง เกี่ยวกัน หรือตอนหัวเส้นท้ายเส้น รวมกันเกิดเป็นเกาะขึ้น ตอนกลาง ทายว่าบิดาตายก่อน ถ้าเส้นคาดตอนนี้โค้งเป็นดังรูปเบ็ดตกปลา ทายว่า มารดาตายก่อน
ส่วนตำราสากลมีที่สังเกตดังนี้ ถ้าส่วนที่หนึ่งหงายออกข้างนอกมา แสดงว่า ขาดความหนักแน่น เชื่อคนง่าย
ถ้าหัวแม่มือแข็งก็เป็นคนหนักแน่น ถ้าหัวแม่มือแผ่แบนอย่าง งูแผ่แม่เบี้ยด้วย ก็จะเป็นคนที่ใจคอกว้างขวาง เห็นใจคนอื่น ส่วนพวกที่หัวแม่มือส่วนนี้งุ้มเข้ามาหาฝ่ามือ ก็จักมีนิสัยตรงกันข้าม เป็นคนตระหนี่ เหนียวแน่น และมีความโลภมากเสมอไป
ถ้าปลายหัวแม่มือปุ้ม คือหัวแม่มือปุ้มใหญ่ มู่ทู่แลดูหนา ไม่สวยงาม อยู่ในลักษณะของมือประเภทมือชั้นต่ำ จะขาดการควบคุมสติ อาจกระทำผิดที่ร้ายแรงได้ในทันทีทันใด คือกระทำการใดโดยไม่มีสติ โทษะแรง กล้า มุทะลุ เป็นมือชนิดฆ่าคนได้ เพราะจะทำการฆาตกรรมได้ โดยฉับพลัน เนื่องด้วยตนเองไม่มีความคิดพอที่จะวางแผนการณ์ได้ ถ้านิ้วสั้นด้วยแล้ว ความชั่วร้ายก็จะทวียิ่งขึ้น
ปลายหัวแม่มือเรียวเล็ก เป็นคนตระหนี่ ไม่ยอมเสียเปรียบใคร เป็นคนเห็นแก่ได้
นิ้วหัวแม่มือกาง พวกนี้เวลาทำการใดไม่ต้องการให้ใครมาขัดขวาง ปราศจากการบังคับจิตใจตนเอง
หัวแม่มืองอเข้าหาฝ่ามือ เป็นคนใจอ่อน ขี้ตกใจ ระมัดระวังมาก ยากที่จะเข้าใจคนพวกนี้ เพราะว่าเป็นคนที่พูดน้อยด้วย