|
 |
เครื่องกัณฑ์เทศน์
เครื่องกัณฑ์เทศน์
คอลัมน์ ศาลาวัด
ประเพณีการเทศน์มหาชาติ ปกติมีระหว่างเดือน 12 กับเดือนอ้าย (ตามปฏิทินจันทรคติ) อุบาสกอุบาสิกามักรับเป็นเจ้าภาพกัณฑ์เทศน์คนละ 1 กัณฑ์ ผู้ใดรับเป็นเจ้าของกัณฑ์ใด ก็จัดเครื่องบูชา
เมื่อถึงเวลาเทศน์กัณฑ์นั้นก็ทำหน้าที่เป็นเจ้าภาพ เจ้าของกัณฑ์มักจะประกวดกันในการจัดเครื่องบูชา ดอกไม้ ธูปเทียนสำหรับถวายพระนั้น จัดเป็นชุดตามจำนวนพระคาถาในกัณฑ์ที่เป็นเจ้าของเทศน์มหาชาติ เป็นการบำเพ็ญกุศลที่ครึกครื้นในรอบปี
ชาวบ้านจะช่วยกันตกแต่งประดับประดาด้วยต้นกล้วย ต้นอ้อย ให้ดูเป็นป่าสมมติเหมือนกับว่าเป็นนิโครธาราม สถานที่ที่พระ พุทธเจ้าประทานเทศนาเรื่องมหาเวสสันดรชาดก
นอกจากนี้ ยังประดับประดาด้วยราชวัตรฉัตรธงอีกด้วย เวลาค่ำก็ตามประทีปโคมไฟ ส่วนน้ำที่ตั้งในบริเวณปริมณฑลที่มีการเทศน์มหาชาติ ถือกันว่าเป็นน้ำมนต์ปัดเสียดจัญไร
สำหรับการจัดเครื่องกัณฑ์เทศน์ ของที่ใส่กระจาดเป็นเครื่องกัณฑ์เทศน์ มีขนมต่างๆ อาหารแห้ง เช่น ข้าวสาร ปลาแห้ง เนื้อเค็ม ส้ม ผลไม้ตามแต่จะหาได้ มักมีกล้วยทั้งเครือ มะพร้าวทั้งทะลาย และอ้อยทั้งต้น ตามคตินิยมว่าเป็นของป่าดังที่มีในเขาวงกต เครื่องกัณฑ์เทศน์ที่ถูกแบบแผนปรากฏในเรื่อง 'ประเพณีการเทศน์มหาชาติ' ของกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ มีความตอนหนึ่งว่า ...
เครื่องกัณฑ์เทศน์ มักมีเครื่องสรรพาหาร ผลไม้กับวัตถุปัจจัย คือ เงินตราเรานี่ดีๆ และผ้าไตร อันนี้เป็นธรรมเนียมไม่ใคร่ขาด ที่มีเครื่องบริขารอื่นต่างๆ เพิ่มเติมอีกด้วยก็มีมาก บริขารสำหรับเทศน์มหาชาติที่ถือว่าถูกแบบแผนนั้น มักจัดเป็นจตุปัจจัย คือ ผ้าไตรนั้นอนุโลมเป็นตัวจีวรปัจจัย สรรพาหาร ผลไม้
ส่วนวัตถุปัจจัยได้แก่เงินเหรียญติดเทียนซึ่งปักบนเชิงรองพานตั้งไว้ หากมีผู้บริจาคเงินเป็นธนบัตรก็ใช้ไม้เล็กๆ คีบธนบัตรปักลงที่เทียนอีกทีหนึ่ง
นอกจากนี้ ก็ต้องจัดเครื่องบูชากัณฑ์เทศน์ มีเทียนประจำกัณฑ์เล่มหนึ่งขนาดใหญ่พอจุดได้ตลอดเทศน์จบกัณฑ์ ปักไว้ข้างอาสนะสงฆ์ เมื่อพระขึ้นธรรมาสน์ เจ้าของกัณฑ์จะยกเครื่องกัณฑ์ขึ้นตั้งกราบพระผู้ที่จะแสดงเทศนา แล้วจึงจุดเทียนประจำกัณฑ์นี้
เครื่องบูชาอื่นที่เว้นไม่ได้ คือ ฉัตร ธงรูปชายธง ธูป เทียนคาถา ดอกไม้ อย่างละพันเท่าจำนวนคาถาที่ทั้งเรื่องมีจำนวนหนึ่งพันคาถา มีผ้าเขียนภาพระบายสีหรือปักด้วยไหมเป็นรูปภาพประจำกัณฑ์ทั้ง 13 กัณฑ์ที่เรียกว่า ผ้าพระบฏ
มีพานหมากใส่พลูถวายพระด้วย จัดเป็นรูปพุ่มประดับด้วยฟักทอง มะละกอ เครื่องสดแกะสลัก ประดับด้วยดอกไม้สด
ส่วนเทียนคาถาพัน จะแบ่งปักบนขันสาครทำน้ำมนต์เท่าจำนวนคาถาของแต่ละกัณฑ์
|
Update : 15/8/2554
|
|
