พิพิธภัณฑ์ "บ้านขุนจำนงจีนารักษ์" ทายาทของท่านขุน ได้ยกบ้านซึ่งเป็นบ้านสามชั้นของท่านขุนจำนง ฯ ทำเป็นพิพิธภัณฑ์ให้เข้าชมได้ฟรี ตั้งตู้เอาไว้รับการบริจาค สุดแล้วแต่ผู้เข้าชมจะบริจาคเท่าใดไม่บังคับกัน ถามเจ้าหน้าที่ก็คือชาวบ้านที่หมุนเวียนกันมาทำหน้าที่ดูแล และคอยอธิบาย ทราบว่าเงินบริจาค พอช่วยให้พิพิธภัณฑ์นี้เลี้ยงตัวได้ เมื่อเข้าชมก็สมควรบริจาคช่วยค่าใช้จ่าย ผมถึงบอกว่าเมื่อไปถึง ขึ้นสะพานชมแม่น้ำแล้วควรมาที่ซอย ๒ มาหาความรู้จากพิพิธภัณฑ์เสียก่อน แล้วจึงค่อยตั้งหน้าตั้งตาหากิน ของฝากของอร่อย ๆ แยะเหลือเกิน
            โบรชัวร์ของตลาดสามชุกอยู่ที่เสาในห้องแรกหยิบมาก่อนหนึ่งใบ เอาไว้ตระเวนหาของกินหรืออื่น ๆ เพิ่มเติมจากที่ผมบอกเพราะผมไม่ได้บอกทั้งหมด เลือกบอกที่ชิมแล้วว่าอร่อย
            ประวัติ อดีตเมืองสามชุกตั้งขึ้นในแผ่นดินรัชกาลที่ ๕ พ.ศ.๒๔๓๗ เดิมชื่ออำเภอนางบวช ตั้งบริเวณ ต.นางบวช ต่อมาสมัยรัชกาลที่ ๖ พ.ศ.๒๔๕๗ ได้ย้ายอำเภอมาบ้านสำเพ็ง ซึ่งเป็นย่านการค้าสำคัญในสมัยนั้น ต่อมาเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๑ สมัยรัชกาลที่ ๘ เปลี่ยนชื่อจากอำเภอนางบวช มาเป็นอำเภอสามชุก ย้ายมาอยู่ริมแม่น้ำท่าจีน หรือเรียกว่า แม่น้ำสุพรรณ (เฉพาะตอนที่ผ่านบางอำเภอของสุพรรณบุรี) เดิมบริเวณอำเภอเรียกว่า ท่ายาง ต่อมาชาวบ้านนำของป่ามาขาย เอามาจากทางตะวันตก เอามาขายพ่อค้าชาวเรือบ้าง ก็มาจากเหนือ มาจากใต้ เป็น ๓ สาย จึงเรียกบริเวณค้าขายว่า สามแพร่ง  เพี้ยนเป็นสามเผ็ง และสำเพ็ง ในอดีตเป็นแหล่งค้าขายของป่า ขายเกลือ ฝ้าย แร่ สมุนไพร  ระหว่างที่รอขายสินค้า ก็ไม่ปล่อยให้เวลาว่าง ได้นำไม้ไผ่มาสานเป็นภาชนะใส่ของขาย เรียกว่า กระชุก ชาวบ้านจึงเรียกว่า สามชุก
            ต่อมาแผ่นดินริมแม่น้ำสุพรรณ เป็นแหล่งทำนาที่อุดมสมบูรณ์ มีโรงสีเกิดขึ้น มีตลาดค้าข้าวค้าขายกันคึกคัก มีการเก็บภาษี จึงตั้งนายอากรคนแรกขึ้นคือ ขุนจำนงจีนารักษ์ เป็นนายอากรคนแรก ขุนจำนงมีชีวิตอยู่จนถึง พ.ศ.๒๕๑๗ เมื่ออายุได้ ๘๓ ปี  ขอบอกเพิ่มเติมสำหรับคนสูงอายุ คนพิการ คนอ้วนรวมทั้งสาวมีท้อง และไกด์ที่พาฝรั่งมาเที่ยว ชั้นล่างของพิพิธภัณฑ์มีที่ปัสสาวะชาย และหญิง แต่ที่ชั้น ๒ แอบ ๆ อยู่สักหน่อยมีสุขาที่เป็นสากล แต่มีคำว่า สุขา บอกไว้ใต้สวิตช์ไฟ
            เอกสารมีขายที่ร้านตรงข้ามกับพิพิธภัณฑ์พร้อมด้วยภาพถ่าย รูปวาดที่วาดจากจินตนาการว่าตลาดร้อยปีเมื่อก่อนเป็นอย่างไร ผมซื้อหนังสือมา ๒ เล่มชื่อเส้นทางสู่สามชุก เมืองน่าอยู่  กับอีกเล่มเกี่ยวกับอาหารการกิน  ขอให้ไปชมพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ให้ได้ก ่อนที่จะเดินตระเวนสำรวจ
            ซอย ๓  เป็นอีกร้านหนึ่งที่ผมชอบแวะ ร้านนี้ขายเครื่องยาจีนเอามากินแล้วได้ผลดี ในการลดน้ำตาล เขาบอกว่ารักษาคนเป็นโรคเบาหวานได้ ผมนักชิมเลยซื้อมาลองต้มดูกินน้อยกว่าที่เขาบอกหน่อย เพราะผมไม่ได้เป็นเบาหวาน ผมกินวันละ ๒ ครั้ง  ก่อนอาหารเช้า เย็น คนเป็นเบาหวานต้องกินมากกว่านี้ ร้านขายยาในซอย ๓ คือ ร้านนายยาจีน บอกเขาว่าซื้อยาแก้เบาหวาน ราคาชุดละ ๓๐ บาท ผมซื้อทีละ ๔ ชุด  ต้มกันนานกว่ายาจะจืดเป็นยาต้ม ส่วนอีกขนานหนึ่งที่ชอบใจมากคือ ยาลดไขมันเอามากินก่อนนอนชุดละ ๓๐ บาทเช่นกัน กินคืนละเม็ดเดียว หรือสองเม็ด ก็จะช่วยขับถ่าย และละลายไขมัน ผมชิมอาหารบ่อยต้องระวังพุง
            ออกจากซอย ๒ มายังซอย ๓  จะผ่านศาลเจ้าพ่อสามชุก  ควรแก่การเข้าไปคารวะเสียดายไม่ได้สำรวจโรงแรมเก่าแก่ คือ โรงแรมอุดมโชค ว่ายังมีผู้มาพักอยู่หรือเปล่า หรือจะเหมือนโรงแรมโบราณที่อำเภอทองผาภูมิ ที่กลายเป็นโบราณสถานไปแล้ว
            ยังมีร้านโบราณอีกหลายร้าน เช่น ร้านหยอง โรงตีเหล็ก เครื่องโบราณ ร้านทองมีชัย บ้านของเก่า ไพศาลสมบัติที่ซอย ๔  และร้านอาหารตามสั่ง
            เส้นทางเดินทางไปตามถนนเลียบนที ที่ผ่านซอย ๒,๓ และ ๔ ไป แล้วเดินกันจนสุดถนนชนตึกยุคใหม่ เลี้ยวซ้ายมาสัก ๕ เมตร ร้านอยู่ในอาคาร ที่น่าจะเคยเป็นตลาดสด ไม่ใช่ร้านในอาคารถาวร  เปิดขายทุกวันตั้งแต่ตอนสาย ๆ เรื่อยไป เข้าตำรับตาหลิวอันเดียว ควงเป็นจักรผันอยู่หน้าเตา ลักษณะนี้ของพ่อครัวอาหารจะอร่อย แน่นอนเป็นสูตรของผม
            กุ้งแม่น้ำตัวโตมาก ทอดเกลือ ทอดคนละแบบกับร้านเจ๊เน้ย ทอดแบบแห้งไม่มีน้ำขลุกขลิก แต่กุ้งตัวโตมาก มันกุ้งเยิ้มน่ากินเหลือประมาณ  เอามันกุ้งมาคลุกข้าวร้อน ๆ ไม่ต้องเหยาะน้ำปลาพริกเพราะเค็มอยู่แล้ว  ข้าวก็ร้อนตอนตักจากหม้อข้าวเห็นควันโขมงเลยทีเดียว จานนี้ ๔๐๐ บาท
            ลูกชิ้นปลากรายลวกจิ้ม น้ำจิ้มแซ๊บ รสเข้ม ลูกชิ้นเหนียวหนึบ เคี้ยวหนุบหนับ
            ทอดมันปลากราย เหนียวแน่น เคี้ยวสนุก
            ต้มยำปลาม้า มาสุพรรณต้องกินปลาม้า เพราะเป็นถิ่นของปลาม้า หม้อไฟ ร้อน ๆ ซดชื่นใจ
            ไข่เค็มผัดพริกขิง  ผัดแห้งเช่นกุ้งทอดเกลือ เอามาคลุกข้าว หรือแกล้มได้อย่างดี
            ไส้หมูทอด อย่าโดดข้ามไปเป็นอันขาด กลัวคอเรสโตรอลสูงก็ยอมสักวัน เพราะทอดได้เก่งมาก กรอบนอกนุ่มใน ทอดในแบบของพี่สำราญ ไม่เหมือนใคร จีนก็ไม่ใช่ ไทยก็ไม่เชิง
            ของหวานไม่มี  แต่งัดเอาที่ซื้อมาจากปากซอย หรือมิฉะนั้น รีบเดินกลับไปร้านกาแฟท่าเรือส่ง ขนมหวานออกขายแล้วที่หน้าร้านกาแฟ ได้บัวลอย ไข่หวานสักถ้วยก็ขับรถกลับไปเที่ยวดอนเจดีย์ได้สบาย ๆ