|
 |
สารานุกรมไทยฉบับย่อ/131
๔๔๘๓. เมืองสุราษฎร์ธานี อำเภอนี้ จ.สุราษฎร์ธานี มีอาณาเขตทางทิศเหนือ และตะวันออกบางตอนตกทะเลในอ่าวไทย ภูมิประเทศตอนเหนือ และตอนตะวันตกเป็นที่ลุ่มลาดลงทะเล ตอนกลางเป็นที่ราบ ตอนใต้และตอนตะวันออกเป็นเนินและเขา
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.บ้านดอน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองสุราษฎร์ธานี เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๐๖๓
๔๔๘๔. เมืองสุรินทร์ อำเภอขึ้น จ.สุรินทร์ ภูมิประเทศตอนใต้เป็นโคกสลับแอ่ง เป็นป่าดง ตอนกลางเป็นที่ราบและเป็นป่า ตอนเหนือเป็นที่ราบลุ่ม
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองสุรินทร์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ ๒๓/๑๕๐๖๔
๔๔๘๕. เมืองหนองคาย อำเภอขึ้น จ.หนองคาย มีอาณาเขตทิศเหนือตกแม่น้ำโขง ภูมิประเทศเป็นที่ราบ มีห้วย หนอง คลองทั่วไป
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.มีชัย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ ถึงปี พ.ศ.๒๔๘๑ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองหนองคาย ๒๓/๑๕๐๖๔
๔๔๘๖. เมืองอ่างทอง อำเภอขึ้น จ.อ่างทอง ภูมิประเทศเป็นที่ลุ่มโดยมาก
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.บางแก้ว เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองอ่างทอง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๐๖๕
๔๔๘๗. เมืองอุดรธานี อำเภอขึ้น จ.อุดรธานี ภูมิประเทศตอนเหนือเป็นที่ราบลุ่มตอนใต้เป็นที่ลุ่มบ้าง ดอนบ้าง ส่วนมาเป็นป่า มีที่ทำนาได้น้อย ตอนตะวันตกเป็นโคกสลับแอ่ง ตอนกลางเป็นที่ราบลุ่มทำนาได้ทั่วไป
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.หมากแข้ง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองอุดรธานี เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๐๖๕
๔๔๘๘. เมืองอุตรดิตถ์ อำเภอขึ้น จ.อุตรดิตถ์ ภูมิประเทศตอนเหนือเป็นที่ดอนมีทิวเขา หว่างเขาเป็นที่กว้างขวางทำนาได้ เพราะมีลำห้วยผ่านหลายสาย ตอนใต้เป็นที่ลุ่มราบเป็นบางตอน ท้องที่ของอำเภอเป็นรูปยาวไปตามแม่น้ำน่าน สองฟากลำน้ำทำไร่ยาสูบได้ตลอด
อำเภอนี้เดิมเรียก เมืองอุตรดิตถ์ เพราะเคยเป็นเมืองอุตรดิตถ์ ซึ่งขึ้นเมืองพิชัยมาก่อน เมื่อย้ายที่ว่าการอำเภอพิชัยมาตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์ จึงเอาชื่อเมืองอุตรดิตถ์ เป็นชื่ออำเภอ ถึงปี พ.ศ.๒๔๕๘ กลับเรียกเมืองพิชัยว่า เมืองอุตรดิตถ์อีก ถึงปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.บางโพ แล้วกลับเปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองอุตรดิตถ์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๐๖๖
๔๔๘๙. เมืองอุทัยธานี อำเภอขึ้น จ.อุทัยธานี ภูมิประเทศเป็นที่ราบเหมาะแก่การทำนา อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.น้ำซึม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองอุทัยธานี เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๐๖๗
๔๔๙๐. เมืองอุบลราชธานี อำเภอขึ้น จ.อุบลราชธานี ภูมิประเทศเป็นที่ราบมีป่าละเมาะ และป่าโปร่งเหมาะแก่การทำนาทั่วไปที่เป็นป่าทึบมีน้อย
อำเภอนี้เดิมเรียก อ.เมือง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.เมืองอุบลราชธานี เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ ๒๓/๑๕๐๖๗
๔๔๙๑. แมกซ มีลเลอร์ เป็นชาวเยอรมัน เกิดเมื่อปี พ.ศ.๒๓๖๖ ท่านได้ชื่อว่า เป็นนักปราชญ์ผู้เชี่ยวชาญภาษาโบราณตะวันออกหลายภาษา โดยเฉพาะภาษาสันสกฤต และภาษาบาลี รวมทั้งภาษีถิ่นต่าง ๆ ของอินเดีย ตลอดจนภาษาโบราณของอิหร่านและอื่น ๆ มีผลงานเกี่ยวกับภาษา วรรณคดี และศาสนาต่าง ๆ ของเอเชียเป็นจำนวนมาก และได้ชื่อว่าเป็นผู้นำในรุ่นแรกที่สุดที่ได้นำภาษา และวรรณคดีสันสกฤตของอินเดีย ไปเผยแพร่ให้รู้จักทั่วทวีปยุโรป ทำให้เกิดความตื่นเต้นสนใจอย่างกว้างขวาง เป็นผลให้มีผู้ติดตามศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับภาษาสันสกฤต และศิลปะวิทยาการสาขาต่าง ๆ ของอินเดียโบราณอย่างแพร่หลายสืบมาจนถึงปัจจุบัน
แมกซ มีลเลอร์ ถึงแก่กรรม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๓ ที่ประเทศอังกฤษ ๒๓/๑๕๐๖๘
๔๔๙๒. แมกนีเซียม เป็นธาตุลำดับที่ ๑๒ ในปี พ.ศ.๒๓๕๑ ได้มีผู้สกัดแยกธาตุนี้ออกมาได้สำเร็จในลักษณะเป็นโลหะที่ยังมีมลทินเจืออยู่ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๓๗๒ มีผู้สามารถสกัดแยกธาตุนี้ออกมาเป็นโลหะบริสุทธิ์ และปริมาณมากได้สำเร็จ
แมกนีเซียมมีปรากฎในธรรมชาติในเปลือกโลก มีปริมาณสูงมากเป็นอันดับที่หก ในบรรดาธาตุทั้งหมด ที่มีปรากฎอยู่ในเปลือกโลก ธาตุนี้ว่องไวต่อปฎิกริยาเคมี ดังนั้นในธรรมชาติจึงไม่มีแมกนีเซียมปรากฎอยู่ ในภาวะอิสระแต่จะรวมตัวอยู่กับธาตุอื่นเป็นสารประกอบ
แมกนีเซียมยังปรากฎมีอยู่เป็นปริมาณสูงในน้ำทะเล คือ ในน้ำทะเล ๑ ลบ.กม. จะมีแมกนีเซียมอยู่ถึง ๑,๓๒๓,๐๐๐ ตัน ส่วนใหญ่จะอยู่ในลักษณะเป็น แมกนีเซียมคลอไรด์ละลายอยู่ สารประกอบนี้ทำให้น้ำทะเลมีรสขมระคนกับรสเค็มของโซเดียมคลอไรด์ นอกจากนี้ยังปรากฎอยู่ในร่างกายมนุษย์ ซึ่งร่างกายต้องการธาตุนี้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา สำหรับปฏิกิริยาเอนไซม์ เพื่อย่อยสลายคาร์โบไฮเดรต ในบรรดาพืชสีเขียวก็มีแมกนีเซียมอยู่ด้วย ซึ่งพืชต้องการใช้ในกรรมวิธีการสร้างคลอโรฟิลล์ ในปฏิกิริยาสังเคราะห์ด้วยแสง เพื่อสร้างอาหาร
การผลิตแมกนีเซียมเป็นอุตสาหกรรมนั้นส่วนใหญ่ใช้วิธีแยกสลายด้วยไฟฟ้า
แมกนีเซียมเป็นโลหะน้ำหนักเบามาก เนื้ออ่อนสีขาวเป็นเงาคล้ายเงิน เมื่ออยู่ในอากาศแห้งจะเสถียร แต่ถ้าสัมผัสกับอากาศชื้นผิวจะหมองลง เนื่องจากผิวเกิดปฏิกิริยาเคมีกับออกซิเจน เมื่อนำแมกนีเซียมมาจุดไฟจะติดไฟลุกโพลงให้แสงสว่างจัด และให้ความร้อนสูง แมกนีเซียมสามารถผสมรวมตัวกับโลหะอื่น เป็นโลหะเจือที่ได้แต่ละชนิดมีสมบัติ เฉพาะที่เหมาะแก่การใช้งานต่าง ๆ กัน ๒๓/๑๕๐๗๑
๔๔๙๓. แมกนีโต เป็นชื่ออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ในเครื่องยนต์น้ำมันเบนซินขนาดเล็ก เช่น เครื่องยนต์ของรถจักรยานยนต์ เพื่อก่อให้เกิดแรงดันไฟฟ้าสูง สำหรับจุดระเบิดภายในเครื่องยนต์ การทำงานของแมกนีโตอาศัยหลักการเหนี่ยวนำทางแม่เหล็กไฟฟ้า รวมสองขั้น ในขั้นแรกสนามแม่เหล็กจากแม่เหล็กถาวร ที่ติดอยู่กับจานหมุนของเครื่องยนต์ จะเหนี่ยวนำให้เกิดแรงดันไฟฟ้า และกระแสไฟฟ้า ขึ้นในชุดขดลวดแรงดันไฟฟ้าต่ำของหม้อแปลงตัวหนึ่ง ส่วนในขึ้นที่สองกระแสในชุดขดลวดแรงดันไฟฟ้าต่ำของหม้แปลง จะถูกทำให้หยุดไหลอย่างกระทันหัน ทำให้สนามแม่เหล็กในชุดขดลวดแรงดันต่ำ ยุบตัวลงอย่างรวดเร็ว และเหนี่ยวนำให้เกิดแรงดันไฟฟ้าสูงขึ้น ในชุดขดลวดแรงดันไฟฟ้าสูงของหม้อแปลง ซึ่งก็จะจุดระเบิดหัวเทียนได้ ข้อดีประการหนึ่งของระบบจุดระเบิดแบบแมกนีโตนี้ก็คือ ไม่ต้องใช้แบตเตอรี่ก็ยังสามารถจุดระเบิดได้ ๒๓/๑๕๐๗๔
๔๔๙๔. แมง โดยทั่วไปคนไทยมักเรียกสัตว์ที่เป็นแมลงว่า แมง เช่น แมงเม่า แมงหนีบ และในทางกลับกันบางครั้งก็เรียกสัตว์พวกแมงว่าเป็นแมลง เช่น แมลงมุม แมลงป่อง
ในทางกีฎวิทยาจะถือว่าแมงเป็นสัตว์อีกพวกหนึ่งที่มีลักษณะแตกต่างไปจากแมลง กล่าวคือ แมงเป็นสัตว์ที่มีลำตัวแบ่งออกเป็นสองส่วน คือมีส่วนหัวติดกับอกรวมเป็นส่วนเดียวกัน เป็นส่วนที่หนึ่ง และส่วนท้องแยกออกไปต่างหากเป็นส่วนที่สองมีขาสี่ขา ไม่มีหนวดและไม่มีปีก ส่วนแมลงนั้นเมื่อโตเต็มที่แล้วร่างกายแบ่งออกเป็นสามส่วน คือ ส่วนหัว ส่วนอก และส่วนท้อง มีกลามคู่มีหนวดหนึ่งคู่ และเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังประเภทเดียวที่มีปีก
วงจรชีวิตของพวกแมงโดยทั่วไปจะเป็นแบบเดียวกัน และเป็นแบบง่าย ๆ กล่าวคือ ตัวแม่วางไข่ ยกเว้นแมงป่องที่ออกลูกเป็นตัว ๒๓/๑๕๐๗๙
๔๔๙๕. แมงกานีส เป็นธาตุลำดับที่ ๒๕ ในปี พ.ศ.๒๓๑๗ นักวิทยาศาสตร์ชาวสวีเดนเป็นผู้ที่ได้รับเกียรติว่าเป็นผู้ค้นพบธาตุนี้ และได้มีการตั้งชื่อว่าแมงกานีส
ในธรรมชาติแมงกานีสรวมตัวอยู่กับธาตุอื่นเป็นสารประกอบ ปรากฎอยู่ในสินแร่ต่าง ๆ กระจัดกระจายอยู่ตามผิวโลกโดยทั่วไป แมงกานีสมีลักษณะเป็นโลหะสีขาวอมเท้า แข็งมากแต่เปราะ มีสมบัติทางเคมีโดยทั่วไปคล้ายคลึงกับเหล็ก เมื่อทิ้งไว้ในอากาศก็จะถูกออกซิไดส์ และถ้าอากาศชื้นก็จะเป็นสนิม เมื่อเผาให้ร้อนจัดในอากาศก็จะลุกติดไฟได้เช่นเดียวกับเหล็ก
แมงกานีสและสารประกอบแมงกานีสบางสารมีประโยชน์มาก แมงกานีสมีประโยชน์อย่างยิ่งในอุตสาหกรรมโลหะ โลหะเจือที่มีแมงกานีสผสมอยู่ด้วย จะมีสมบัติแข็งแกร่ง ทนทานต่อการสึกหรอ และทนต่อการเป็นสนิม
แมงกานีสเป็นธาตุสำคัญและจำเป็นสำหรับพืชและสัตว์ชั้นสูง หากรับเข้าไปเพียงปริมาณน้อย ๆ สำหรับพืชแมงกานีสช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ดีขึ้น ๒๓/๑๕๐๘๑
๔๔๙๖. แมงคาเรือง หรือแมงคา เป็นตะเข็บชนิดที่สามารถจะเรืองแสงได้ในที่มืด หรือในเวลากลางคืน (ดูตะเข็บ - ลำดับที่ ๒๑๕๕) แมงคาเรืองส่วนใหญ่จะมีสีน้ำตาลปนเหลือง ไปจนกระทั่งเหลืองอ่อน มีโครงสร้างของลำตัวบอบบาง ลำตัวแบ่งเป็นปล้องเล็ก ๆ เป็นจำนวนมาก เคลื่อนไหวได้ช้า ชอบอาศัยอยู่ในที่รกรุงรังตามบ้านเรือน ในบ้านที่มุงด้วยหลังคาจากหรือใช้จากทำฝากั้น
แมงคาเรืองมีอยู่ไม่ต่ำกว่า ๑,๐๐๐ ชนิด บางชนิดมีขนาดใหญ่ เช่น มีความยาวของลำตัวถึง ๒๐ ซม. ซึ่งมักไม่เรียกว่า แมงคาเรืองหรือตะเข็บ แต่เรียกว่าตะขาบ ๒๓/๑๕๐๘๕
๔๔๙๗. แมงช้างหรือแมลงช้าง เป็นแมลงพวกหนึ่ง ซึ่งเมื่อเจริญวัยเต็มที่แล้วจะมีปีกบางใสสองคู่ มีลำตัวยาว ปากเป็นแบบกัดกิน บางพวกดูคล้ายแมลงปอ ต่างกันที่แมลงช้างมีหนวดยาวยื่นออกมาเห็นได้ชัด แต่แมลงปอมีหนวดสั้นมาก ๒๓/๑๕๐๙๑
๔๔๙๘. แมงดา แมงดาที่เป็นแมลงนั้นเป็นพวกมวนกลุ่มหนึ่ง เมื่อโตเต็มที่แล้วจะมีปีสองคู่ ปากมีรูปร่างยาวเรียวแหลมไปที่ปลายใช้สำหรับเจาะดูดอาหารกิน จึงเป็นปากแบบที่มีลักษณะเจาะดูด
แมงดามีอยู่สามพวกด้วยกัน คือ แมงดานา แมงดาสวน และแมงดาโป้งเป้ง
แมงดานา ที่คนไทยนิยมนำมาทำน้ำพริกบริโภคจัดเป็นแมลงที่โตที่สุดในแมลงมวนด้วยกัน ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในนาข้าว เป็นมวนที่ชอบเล่นแสงไฟ
แมงดาสวน พบมากตามท้องร่องในสวนผลไม้ รูปร่างคล้ายแมงดานาแต่เล็กกว่า มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า แมงสีเสียด (ภาคกลาง) บินได้เก่งและชอบเล่นแสงไฟเช่นเดียวกับแมงดานา
แมงดาโป้งเป้ง อาศัยอยู่ตามท้องนาหรือตามหนองบ่อบึงทั่ว ๆ ไป ชาวบ้านทางภาคอีสานนิยมจับไปย่างไฟบริโภค กล่าวกันว่า รสชาติและมีกลิ่นหอม ไม่แพ้แมงดานา ๒๓/๑๕๐๙๑
๔๔๙๙. แมงดาทะเล เป็นสัตว์โบราณที่ถือกำเนิดและอาศัยอยู่ในทะเลมาเป็นเวลานานกว่า ๓๐๐ ล้านปีมาแล้ว มีลำตัวกลมแบนไม่แบ่งเป็นปล้อง ด้านหลังนูนมีเปลือกแข็งหุ้มตลอดตัวเป็นกระดอง แมงดาทะเลอาศัยอยู่ตามชายฝั่ง และบริเวณปากแม่น้ำที่ติดต่อกับทะเลที่พื้นเป็นทราย
หรือโคลนปนทรายในระดับความลึก ๓ - ๑๐ เมตร โดยฝังตัวอยู่ใต้พื้นเกือบตลอดเวลา เมื่อต้องการเคลื่อนย้ายแหล่งที่อยู่ จึงขึ้นมาเหนือพื้นและค่อย ๆ คลานไปช้า ๆ โดยใช้ขาเดิน
ในทะเลไทยพบแมงดาทะเลเพียงสองชนิดคือ แมงดาจานและแมงดาถ้วย ๒๓/๑๕๐๙๘
๔๕๐๐. แมงทับ หรือแมลงทับเป็นด้วงปีกแข็งพวกหนึ่ง ลำตัวยาวและแข็งมาก หัวเล็กซ่อนอยู่ใต้อกปล้องแรก ตลอดลำตัวและปีกเข็งมีสีเป็นมันสดใส สีฉูดฉาด อาจจะเป็นสีเขียว สีทองแดง น้ำเงิน น้ำตาลก็มี
แมงทับชอบอาศัยอยู่ตามต้นคูน ต้นทิ้งก่อนหรือต้นมะขามเทศ และชอบกินใบมะขามเทศมากที่สุด ๒๓/๑๕๑๐๒
๔๕๐๑. แมงมุม สัตว์พวกหนึ่ง จัดไว้เป็นพวกแมง มีขาสี่คู่ ส่วนหัวและอกที่ติดกันนั้น คลุมด้วยแผ่นแข็งทั้งด้านหลังและด้านล่าง มีตาเล็ก ๆ ชนิดตาเดียว ซึ่งหมายถึงตามี่มีแก้วตาเดี่ยว ๆ ข้างละหลายตา บางชนิดมีถึงแปดตา รวมตัวอยู่ใกล้กัน ยกเว้นบางชนิดที่ไม่มีตามักจะเป็นพวกที่อาศัยอยู่ในที่มืด ที่ปากมีเขี้ยวเป็นอวัยวะคู่ รูปร่างคล้ายคีมหนีบ สามารถใช้หนีบจับยึดเหยื่อกินเป็นอาหารได้ ที่ปลายคีมหนีบมีรูที่ปล่อยพิษ
ที่ขาทั้งสี่คู่มักจะมีโครงสร้างพิเศษให้แมงมุงสามารถถักใยได้ แมงมุมส่วนมากมักจะเป็นประเภทถึกใยขึงขวางทางผ่านของสัตว์ เพื่อจับกินเป็นอาหาร ๒๓/๑๕๑๐๕
๔๕๐๒. แมงลัก เป็นไม้ล้มลุก แตกกิ่งที่โคนต้น ใบรูปไข่แคบ ๆ ปลายใบแหลม โคนใบสอน ขอบใบเรียบ ก้านใบเรียงเล็กมักมีขน ดอกเป็นช่อตั้งตรงดอกย่อยไม่มีก้าน กลีบดอกสีขาว ผลขนาดเล็ก รูปรีแคบสีดำเปลือกเรียบแข็ง
แมงลักมีฤทธิ์ขับลม ขับเหงื่อและกระตุ้น แมงลักทั้งต้นทำยาดื่มแก้ไอ และโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร ใช้อมบ้วนปาก เพื่อบรรเทาอาการปวดฟัน ใบใช้แต่งกลิ่นอาหาร เช่นใส่ในแกงเลียง น้ำยา ฯลฯ น้ำคั้นจากใบให้เด็กกินแก้หวัด และหลอดลมอักเสบ ตำพอกและทาภายนอกแก้โรคผิวหนังได้ เม็ดเมื่อถูกน้ำจะพองเป็นเยื่อขาวใส ข้างในดำคล้ายไข่กบ บริโภคได้ ๒๓/๑๕๑๑๑
๔๕๐๓. แม่จริม อำเภอขึ้น จ.น่าน มีอาณาเขตทางทิศตะวันออกจดประเทศลาว ภูมิประเทศสามในสี่ส่วนเป็นป่า และภูเขาสลับซับซ้อน
อ.แม่จริม แรกตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๒ ขึ้น อ.เมืองน่าน ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๐ ๒๓/๑๕๑๑๑
๔๕๐๔. แม่จัน อำเภอขึ้น จ.เชียงราย มีอาณาเขตทางทิศตะวันตก และทิศเหนือจดประเทศพม่า ภูมิประเทศตอนกลางเป็นที่ลุ่ม ๆ ดอน ๆ รอบนอกเป็นทุ่งนา และเนินเตี้ย ๆ
อ.แม่จัน เดิมเรียก อ.เชียงแสน เปลี่ยนชื่อเป็น อ.แม่จัน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๑๑๒
๔๕๐๕. แม่แจ่ม อำเภอขึ้น จ.เชียงใหม่ ภูมิประเทศส่วนมากเป็นภูเขา อำเภอนี้เดิมเรียก อ.แจ่ม เปลี่ยนชื่อเป็น อ.ชางเดิ่ง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ แล้วลดฐานะลงเป็นกิ่งอำเภอ เปลี่ยนชื่อเป็นกิ่ง อ.แม่แจ่ม เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๙ ๒๓/๑๕๑๑๒
๔๕๐๖. แม่ใจ อำเภอขึ้น จ.พะเยา ภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การกสิกรรม ประกอบด้วย ทิวเขายาวขนานพื้นที่อยู่สองด้าน
อ.แม่ใจเดิมเคยเป็นอำเภอตั้งแต่รัชกาลที่ห้า ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๕๗ ยุบเป็นตำบลขึ้น อ.พาน จ.เชียงราย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๖ ยกฐานะเป็นอำเภอปี พ.ศ.๒๕๐๘ ๒๓/๑๕๑๑๓
๔๕๐๗. แม่ตะงาว - งู จัดเป็นงูพิษอ่อน เพราะมีเขี้ยวพิษในลักษณะเขี้ยวใต้ตา หรือเขี้ยวหลังมีต่อมพิษเล็กมาก และพิษอ่อนมาก เป็นงูขนาดเล็กหัวโตป้อม ตัวเรียวยาวออกหากินเวลาแดดร่มและกลางคืน ๒๓/๑๕๑๑๔
๔๕๐๘. แม่แตง อำเภอขึ้น จ.เชียงใหม่ ภูมิประเทศเป็นป่า และภูเขามีที่ราบทำนาเพาะปลูกได้ตามบริเวณระหว่างภูเขาและแม่น้ำ
อ.แม่แตง เปลี่ยนชื่อเป็น อ.สันมหาพน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น อ.แม่แตง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๘๑ ๒๓/๑๕๑๑๔
๔๕๐๙. แม่ทะ อำเภอขึ้น จ.ลำปาง ภูมิประเทศตอนเหนือเป็นที่ดอน และภูเขามีป่าไม้สัก ตอนกลางและตอนใต้เป็นที่ราบ
อ.แม่ทะ เดิมตั้งที่ว่าการที่ ต.ป่าตัน ครั้นทางรถไฟผ่านไปในท้องที่อำเภอนี้ และตั้งสถานีแม่ทะขึ้น จึงย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งใกล้สถานีรถไฟ เดิมเรียก อ.ป่าตัน เปลี่ยนชื่อเป็น อ.แม่ทะ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ ๒๓/๑๕๑๑๕
๔๕๑๐. แม่ทา อำเภอขึ้น จ.ลำพูน ภูมิประเทศเป็นป่าและภูเขา อ.แม่ทา เมื่อแรกตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๔ ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๑ ๒๓/๑๕๑๑๖
๔๕๑๑. แมนจู เป็นพวกที่สืบเชื้อสายจากเผ่าหรูเจิด จีนออกเสียงว่า หนิ่งเจิ้น เคยก่ออาณาจักรจีน และต่อมาเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ชิง หรือเช็งปกครองจักรวรรดิ์จีน ระหว่างปี พ.ศ.๒๑๘๗ - ๒๔๔๕
ถิ่นเดิมของพวกแมนจูอยู่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน และต่อมาได้อพยพไปอยู่ทางที่ราบลุ่มของแม่น้ำเหลือง และผู้ที่ก่อตั้งราชวงศ์จีน (ทอง) พ.ศ.๑๖๕๘ - ๑๗๗๗ โดยการพิชิตราชวงศ์เหลียวในปี พ.ศ.๑๕๕๘ หลังจากนี้พวกจีนได้ขยายอำนาต่อจนสามารถครอบครองจีนตอนเหนือ และยึดเมืองไคเฟิง เมืองหลวงของราชวงศ์ซ่ง (ซ้อง) ได้ในปี พ.ศ.๑๖๖๙ จนราชวงศ์ซ่งต้องอพยพลงไปทางใต้
ในระยะแรกของการก่อตั้งราชวงศ์จีน พวกหรูเจิดได้รับรูปบบการปกครองของพวกเหลียว มาผสมกับการปกครองแบบชนเผ่าของตน แต่หลังจากปี พ.ศ.๑๖๘๓ ได้รับระบอบการปกครองของราชวงศ์ถังและซ่งของจีนมาใช้มากขึ้น
ราชวงศ์จีนหมดอำนาจไปในปี พ.ศ.๑๗๗๗ โดยถูกพวกมองโกลในสมัยมหาข่านออกไต (ไท่จง) หลังจากนี้พวกหรูเจิด จึงตกอยู่ภายใต้อำนาจของราชวงศ์หยวน ของพวกมองโกล และราชวงศ์หมิงก็ปกครองจีนต่อมา ๒๓/๑๕๑๑๖
๔๕๑๒. แมนสรวง - ท้าว เป็นชื่อของตัวละครตัวหนึ่งในเรื่องลิลิตพระลอ ท้าวแมนสรวงมีมเหสีชื่อบุญเหลือ มีโอรสเพียงองค์เดียว คือ พระลอ เมืองของท้าวแมนสรวงมีชื่อว่า เมืองสรวง ซึ่งมีความหมายว่า สวรรค์มีคำประพันธ์กล่าวไว้ในสิสิตพระลอ
อาณาเขตของเมืองสรวงติดต่อกับเมืองสองทางทิศตะวันตก ท้าวแมนสรวงได้ยกกองทัพไปรบ เพื่อจะยึดเอาเมืองสองเป็นเมืองขึ้น ท้าวแมนสรวงสามารถเอาชนะ และประหารท้าวพิมพิสารได้ แต่ไม่สามารถตีเมืองสองได้จึงเลิกทัพกลับไป
ต่อมาท้าวแมนสรวงได้ให้พระโอรสคือ พระลออภิเษกสมรสกับนางลักษณวดีแล้วท้าวแมนสรวงก็สวรรคต พระลอขึ้นครองราชย์ เมืองทั้งสองเป็นอริกันในที่สุด พระลอต้องไปเสียชีวิตในเมืองสอง ๒๓/๑๕๑๑๙
๔๕๑๓. แม่น้ำ มีบทนิยมว่า "ลำน้ำใหญ่ ซึ่งเป็นที่รวมของลำธารทั้งปวง"
แม่น้ำมีต้นกำเนิดมาจากน้ำที่ไหลเป็นแผ่นบนพื้นดินในลักษณะของร่องน้ำแคบ ๆ เมื่อมีปริมาณน้ำไหลผ่านมากขึ้นจะเกิดเป็นร่องลึกกว้างและยาว จนเกิดเป็นแม่น้ำขึ้น แม่น้ำแต่ละสายและแต่ละสาขาจะมีที่สูง ซึ่งเป็นบริเวณต้นน้ำ และเป็นเขตที่แยกแม่น้ำแต่ละสายออกจากกันเรียกว่า สันปันน้ำ พื้นที่ภายในวงเขตของสันปันน้ำทั้งหมด เรียกว่า ลุ่มน้ำ
น้ำที่อยู่ตามร่องน้ำ หรือแม่น้ำมีเพียง ๑ ใน ๔,๐๐๐ ของปริมาณน้ำจืดทั้งหมดของโลก และมีน้ำรวมกันเพียง ๑,๐๐๐ ลบ.กม.
ตลอดอายุความเป็นมาของแม่น้ำนั้น แม่น้ำจะต้องผ่านวัยต่าง ๆ มาโดยลำดับ ซึ่งแต่ละวัยจะมีลักษณะของแม่น้ำที่ปรากฎชัดเจน ได้มีการแบ่งวัย หรืออายุของแม่น้ำออกเป็นสามวัยคือ
ก. - แม่น้ำวัยหนุ่ม มีลักษณะไหลเชี่ยวเป็นเส้นตรงมีลำธารเพียงเล็กน้อย การทำงานส่วนใหญ่ทางด้านล่าง ดังนั้นลุ่มน้ำจึงสูงชัน บางที่เป็นโตรภูเขา ไม่มีบริเวณที่ราบน้ำท่วมถึง นอกจากนี้ยังมีน้ำตกน้ำไหลเชี่ยวอยู่ เช่น แม่น้ำโคโลราโด
ข. - แม่น้ำวัยกลาง แม่น้ำที่เข้าสู่วัยนี้ต่อเมื่อการกัดเซาะด้านท้องน้ำลงไปจวนจะถึงระดับอยู่ตัวคือ ระดับต่ำของพื้นแม่น้ำที่กระแสน้ำไม่อาจกัดเซาะต่อไปได้อีก การทำงานด้านล่างหมดไปเริ่มทำงานด้านข้าง
และน้ำไหลช้าลงคดเคี้ยวไปมา เกิดพวกทะเลสาบแอกวัวและหนองน้ำมีบริเวณที่ราบน้ำท่วมถึง และแยกเป็นลำธารมากมาย เช่น แม่น้ำมิสซูซิปปีทางตอนกลาง และแม่น้ำไนล์
ค. - แม่น้ำวัยแก่ มีลักษณะแตกต่างจากแม่น้ำวัยกลางเล็กน้อย คือ การกัดด้านล่างยิ่งใกล้ระดับอยู่ตัวมากขึ้น ความเร็วของน้ำเพียงขนาดเอื่อย ๆ เท่านั้น งานส่วนใหญ่ทำการทับถม ด้านข้างก็ทำงานได้น้อยกว่าแม่น้ำวัยกลาง บริเวณน้ำท่วมถึง ก็ราบเรียบกว่าเดิม ลุ่มแม่น้ำถูกทำลายคงเหลือแต่เพียงเกือบเท่ากับระดับอยู่คงตัว ซึ่งเรียกว่า ที่ราบดินตะกอนเก่าแก่
แม่น้ำสายสำคัญของโลกทั้งในแง่ความยาวและขนาดของพื้นที่ลุ่มน้ำกระจายอยู่ตามทวีปต่าง ๆ แม่น้ำที่มีความยาวที่สุดห้าอันดับแรกของโลก ได้แก่ แม่น้ำไนล์ ยาว ๖,๖๙๕ กม. ต้นน้ำอยู่ที่ทะเลสาบวิกตอเลียในแอฟริกา ไหลผ่านประเทศซูดาน และอียิปต์ลงสู่ทะเลเมดิเตอเรเนียน รองลงมาคือ แม่น้ำแอเมซอน ยาว ๖,๔๓๑ กม. ต้นน้ำอยู่ที่ทะเลสาบเกลเซียร์เฟดในประเทศเปรู ไหลผ่านประเทศบราซิล ลงสู่มหาสมุทรแอตแลนติก แม่น้ำชางเจียง ยาว ๖,๓๗๙ กม. แม่น้ำออนเออร์ทิช ยาว ๕,๔๑๑ กม. ต้นน้ำอยู่ที่ภูเขาอัลไตในประเทศรัสเซีย และแม่น้ำฮวง ยาว ๔,๖๗๒ กม. ต้นน้ำอยู่ที่ภูเขาคุนหลุนทางภาคตะวันตกของจีน
เมื่อพิจารณาในแง่ของขนาดพื้นที่ลุ่มน้ำปรากฎว่า แม่น้ำแอเมซอน มีขนาดพื้นที่ลุ่มน้ำกว้างใหญ่ที่สุดในโลกคือ ๗,๐๕๐ ตร.กม. ๒๓/๑๕๑๒๐
๔๕๑๔. แม่ปะ เป็นชื่อเรือแบบหนึ่ง ซึ่งประชาชนที่อยู่ริมแม่น้ำสายสำคัญ ๆ ของภาคเหนือของไทย ใช้เป็นพาหนะในการโดยสารไปมา หรือบรรทุกสินค้าขึ้นล่องค้าขายตามลำแม่น้ำมาแต่โบราณ เป็นเรือขนาดใหญ่ และยาวกว่าเรือแบบอื่น ๆ ปรกติยาวประมาณ ๒๐ เมตร ปากเรือส่วนกว้างที่สุด ๔ เมตร รูปร่างทั่วไปคล้ายเรือชะล่า แต่เทอะทะกว่า ส่วนหัวและส่วนท้ายต่อทวนตั้งสูงขึ้นไปประมาณ ๒ เมตร ทวนส่วนท้ายเรือทำให้งอนโค้งไปทางหัวเรือ ดูคล้ายหางแมงป่อง จึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า เรือหางแมงป่อง
เรือแม่ปะเป็นเรือประเภทเรือขุด นิยมใช้ไม้ตะเคียนทั้งต้นมาทำ ตามลำน้ำที่ท้องน้ำตื้นเรือแม่ปะจะแล่นไปโดยใช้แรงคนก่อ ถ้าในน้ำลึกต้องใช้แรงคนกรรเชียง ๒๓/๑๕๑๓๐
๔๕๑๕. แม่พริก อำเภอขึ้น จ.ลำปาง ภูมิประเทศเป็นป่าและภูเขา อ.แม่พริก เดิมเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.เถิน ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๑ ๒๓/๑๕๑๓๕
๔๕๑๖. แม่ม่ายลองไนหรือลองไน คือ แมลงพวกจักจั่นที่มีสีตามลำตัว หรือสีของปีกเป็นสีฉูดฉาด มีอยู่หลายชนิดด้วยกันทั้งขนาดเล็ก และขนาดใหญ่
ชาวชนบทในภาคกลางบางแห่งมิได้ถือสีสันของลำตัว ในการแยกระหว่างแม่ลองไนกับจักจั่นเรไร แต่ใช้เสียงร้องเป็นหลัก โดยถือว่าจักจั่นร้องเสียงต่ำไร้กังวาน แม่ลองไนร้องเสียงสูงห้าวกังวานดังได้ยินไปไกล ๒๓/๑๕๑๓๖
๔๕๑๗. แม่เมาะ อำเภอขึ้น จ.ลำปาง ภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขา และป่าไม้ประมาณร้อยละ ๘๐ เป็นป่าสงวนแห่งชาติ
อ.แม่เมาะแรกตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๙ ขึ้น อ.เมืองลำปาง ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๗ ๒๓/๑๕๑๓๘
๔๕๑๘. แม่ระมาด อำเภอขึ้น จ.ตาก มีอาณาเขตทางทิศตะวันตกจดแม่น้ำเมย ซึ่งปันเขตแดนระหว่างไทยกับพม่า ภูมิประเทศเป็นป่าและภูเขา
อ.แม่ระมาด เดิมเป็นกิ่งอำเภอขึ้น อ.แม่สอด ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๔ ๒๓/๑๕๑๓๘
๔๕๑๙. แม่ริม อำเภอขึ้น จ.เชียงใหม่ ภูมิประเทศตอนเหนือเป็นที่ดอนและลุ่ม ตอนกลางเป็นที่ลุ่มมาก ตอนใต้เป็นที่ดอน ๒๓/๑๕๑๓๙
๔๕๒๐. แม่แรง เป็นอุปกรณ์ทุ่นแรงสำหรับยกน้ำหนักขึ้นจากพื้นแบ่งออกเป็นสองประเภทคือ
ก. - แม่แรงสกรู ใช้เกลี่ยวถ่ายทอดทอร์กที่ใช้หมุนเกลียวไปยกน้ำหนักหลักการของแม่แรงเกลียว คือ หลักการเข็นน้ำหนักขึ้นพื้นเอียงที่มีความยึด ซึ่งได้แก่ผิวของเกลียว เกลียวที่ใช้ถ่ายทอดมีสามลักษณะ คือ
๑. เกลียวขัดเทรสส์ มีมุมเชิงเกลียวรวมกัน ๕๒ องศา เป็นเกลียวที่เหมาะสมมากสำหรับแม่แรง ซึ่งยกน้ำหนักขึ้นตามแนวแกนของเกลียว
๒. เกลียวจัตุรัสดัดแปล มีมุมระหว่างเกลียว ๑๐ องศา เป็นเกลียวที่ใช้กันมานานเพื่อถ่ายทอดทอร์ก
๓. เกลียวเอซีเอ็มอี มีมุมระหว่างเกลียว ๒๙ องศา เป็นเกลียวที่ใช้แพร่หลายสำหรับงานทั่วไป
ข. - แม่แรงไฮดรอลิก ใช้ของเหลวถ่ายทอดแรงจากผู้ใช้แม่แรงไปยกน้ำหนัก หลักการของแม่แรงประเภทนี้ คือ ความดันในของเหลวย่อมเท่ากันทั้งด้านยกน้ำหนักและด้านแรงของผู้ใช้แม่แรง ดังนั้น เมื่อน้ำหนักกระทำต่อพื้นที่ของเหลวที่ใหญ่กว่าพื้นที่ของเหลวที่รับแรงจากผู้ใช้แม่แรงมาก แรงขนาดเล็กจึงใช้ยกน้ำหนักที่มีค่าสูงกว่ามากได้ ๒๓/๑๕๑๓๙
|
Update : 27/5/2554
|
|
