การปฏิบัติของพระสงฆ์ที่เป็นการช่วยเหลือประชาชนในด้านต่างๆ
พระสงฆ์มีบทบาทในการช่วยเหลือประชาชนในด้านต่างๆต่อไปนี้

ด้านการศึกษา

ในสมัยก่อน การศึกษามีเฉพาะในวัดและในวัง ในวัดพระสงฆ์เป็นผู้จัดการศึกษาและเป็นผู้สอน ในวังพระมหากษัตริย์ทรงจัดการศึกษา โดยให้ราชบัณฑิต คือ ผู้ที่ลาสิกขาจากพระภิกษุบ้าง พระสงฆ์บ้างเป็นผู้สอน การศึกษามี ๓ ระดับคือ

๑.ระดับเด็กวัด ครอบครัวที่ไม่รู้หนังสือ เมื่อมีเด็กชายอายุได้ ๗-๘ ปีก็นำไปถวายพระเจ้าอาวาสหรือพระผู้ใหญ่ในวัดใกล้บ้านให้เป็นเด็กวัด ซึ่งนอกจากจะทำหน้าที่รับใช้พระสงฆ์แล้ว ยังได้รับการศึกษาตามระดับอันเทียบได้กับระดับประถมศึกษา
๒.ระดับสามเณร ครอบครัวที่รู้หนังสือพอสมควร สอนบุตรของตนเองภายในบ้านให้อ่านออกเขียนได้ เมื่อมีเด็กชายอายุได้ ๑๔-๑๕ ปีก็นำไปบวชเป็นสามเณรในวัดที่คุ้นเคย เด็กวัดที่มีอายุพอกันก็จะบวชเป็นสามเณร ศึกษาภาษา โคลง กลอนซึ่งเทียบได้กับการศึกษาระดับมัธยมศึกษา
๓.ระดับพระภิกษุ เมื่ออายุครบอุปสมบท สามเณรหรือคนภายนอกก็สามารถอุปสมบทได้ ซึ่งพระภิกษุจะได้เรียนธรรมะ ภาษาบาลี ฝึกเทศนา วิชาช่าง การศึกษาระดับนี้เทียบได้กับระดับ อุดมศึกษา

ในสมัยต่อมาจนปัจจุบัน พระสงฆ์ช่วยเหลือในด้านการศึกษาดังนี้ คือ

๑ให้ใช้อาคารวัดในการศึกษา
๒.พระสงฆ์เป็นครูในระดับประถมศึกษา ในกรณีขาดแคลนครู
๓.ให้ใช้ที่วัดสร้างโรงเรียน
๔.ให้การอุปถัมภ์ อุปกรณ์ แก่โรงเรียน
๕.อบรมศีลธรรมแก่นักเรียน
๖.รับเด็กวัดให้เรียนที่โรงเรียนที่ตั้งในวัด
๗.จัดตั้งโรงเรียนพระพุทธศาสนาในวันอาทิตย์ เพื่อให้เยาวชนได้รับการศึกษา
๒. ด้านสุขภาพจิตและกาย
๑.พระสงฆ์บางรูปเป็นหมอยา ใช้วิธีรักษาแผนโบราณ โดยใช้สมุนไพรชนิดต่างๆสามารถรักษาโรคบางชนิดให้หายได้
๒.พระสงฆ์สามารถแนะนำประชาชนให้รู้จักป้องกันโรคต่างๆ รักษาสภาพแวดล้อมในบ้านให้สะอาด
รับประทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ รู้การไปพบแพทย์
๓.พระสงฆ์สอนให้ประชาชนเข้าใจเหตุผล รู้เท่าทันความเป็นจริง สามารถระงับทุกข์ได้ด้วยตัวเอง
๔. พระสงฆ์สามารถแนะนำผู้ที่มีความทุกข์ ให้ไปปรึกษานักวิชาการ ตามชนิดของความเดือดร้อน
๓.ด้านความเป็นอยู่ของการดำเนินชีวิต
๑.แนะนำอบรมแต่ละคนในครอบครัว ปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามหน้าที่
๒.แนะนำให้ทุกคนเว้นจากอบายมุข สิ่งเสพย์ติด และสาเหตุของโรคเอดส์
๓.แนะนำให้ตั้งอยู่ในประโยชน์ปัจจุบัน ๔ ประการ
๔.เป็นสื่อกลางระหว่างรัฐบาลกับประชาชน
๕.สนับสนุนและให้ความร่วมมือด้านอาคารสถานที่
๖.เป็นผู้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ตามประเพณีปฏิบัติ
๔.ด้านพัฒนาชุมชน
๑.พระสงฆ์ริเริ่มและเป็นผู้นำการพัฒนาชุมชนโดยการขอความร่วมมือ
๒.ขอร้องประชาชนสละทรัพย์เพื่อการพัฒนาชุมชน
๓แนะนำประชาชนร่วมมือกับราชการในการพัฒนาคุณภาพชีวิต
๔.เป็นสื่อสารในการนำสาธารณูปโภคต่างๆ เช่น ไฟฟ้า โทรศัพท์
๕.ด้านสังคมสงเคราะห์อื่นๆ
๑.ใช้วัดเป็นที่บรรเทาสาธารณภัย
๒.ให้การสงเคราะห์เด็กกำพร้า
๓.ให้การศึกษาแก่เด็กด้อยโอกาส
๔.จัดอบรมคนงานให้ดี มีความซื่อสัตย์