นิราศนรินทร์

๑.   ศรีสิทธิ์พิศาลภพ  เลอหล้าลบล่มสวรรค์  จรรโลงโลกกว่ากว้าง  เผยแผ่นผ้างเมืองเมรุ  ศรีอยุธเยนทร์แย้มฟ้า   แจกแจงจ้าเจิดจันทร์  เพียงพิพรรณผ่องด้าว  ขุนหาญห้าวแหนบาท  สระทุกข์ราษฎร์รอนเสี้ยน  สายเศิกเหลี้ยนล่งหล้า ราญราบหน้าเภริน  เข็ญข่าวยินยอบตัว  ควบค้อมหัวไหว้ละล้าว  ทุกไทน้าวมาลย์น้อม  ขอออกออมมาอ่อน   ผ่อนแผ่นดินให้ผาย  ขยายแผ่นฟ้าให้แผ้ว  เลี้ยงทแกล้วให้กล้า  พระยศไท้เทิดฟ้า  เฟื่องฟุ้งทศธรรม  ท่านแฮ

 

๒.          อยุธยายศล่มแล้ว	ลอยสวรรค์ ลงฤา
สิงหาสน์ปรางค์รัตน์บรร	เจิดหล้า
บุญเพรงพระหากสรรค์	ศาสน์รุ่ง เรืองแฮ
บังอบายเบิกฟ้า	ฝึกฟื้นใจเมือง
๓.        เรืองเรืองไตรรัตน์พ้น	พันแสง
รินรสพระธรรมแสดง	ค่ำเช้า
เจดีย์ระดะแซง	เสียดยอด
ยลยิ่งแสงแก้วเก้า	แก่นหล้าหลากสวรรค์
๔.    โบสถ์ระเบียงมรฑปพื้น	ไพหาร
ธรรมาสน์ศาลาลาน	พระแผ้ว
หอไตรระฆังขาน	ภายค่ำ
ไขประทีปโคมแก้ว	ก่ำฟ้าเฟือนจันทร์
๕.    เสร็จสารพระยศซ้อง	สรรเสริญ
ไป่แจ่มใจจำเริญ	ร่ำอ้าง
ตราตรอมตระโมจเหิน	หวนสวาท
อกวะหวิวหวั่นร้าง	รีบร้อนการณรงค์
๖.    แถลงปางบำราศห้อง	โหยครวญ
เสนาะเสน่ห์กำศรวล	สั่งแก้ว
โอบองค์ผอูนอวล	ออกโอษฐ์ อรเอย
ยามหนึ่งฤาแคล้วแคล้ว	คลาดคล้ายขวบปี
๗.  รอยบุญเราร่วมพร้อง	พบกัน
บาปแบ่งสองทำทัน	เท่าสร้าง
เพรงพรากสัตว์จำฝัน	พลัดคู่ เขาฤา
บุญร่วมบาปจำร้าง	นุชร้างเรียมไกล
๘.       จำใจจากแม่เปลื้อง	ปลิดอก อรเอย
เยียวว่าแดเดียวยก	แยกได้
สองซีกแล่งทรวงตก	แตกภาค ออกแม่
ภาคพี่ไปหนึ่งไว้	แนบเนื้อนวลถนอม
๙.        โอ้ศรีเสาวลักษณ์ล้ำ	แลโลม โลกเอย
แม้ว่ามีกิ่งโพยม	ยื่นหล้า
แขวนขวัญนุชชูโฉม	แบกเมฆ ไว้แม่
กีดบ่มีกิ่งฟ้า	ฝากน้องนางเดียว
๑๐.        โฉมควรจักฝากฟ้า	ฤาดิน ดีฤา
เกรงเทพไท้ธรณินทร์	ลอบกล้ำ
ฝากลมเลื่อนโฉมบิน	บนเล่า นะแม่
ลมจะชายชักช้ำ	ชอกเนื้อเรียมสงวน
๑๑.      ฝากอุมาสมรแม่แล้	ลักษมี เล่านา
ทรามสวยมภูวจักรี	เกลือกใกล้
เรียมคิดจบจนตรี	โลกล่วง แล้วแม่
โฉมฝากใจแม่ได้	ยิ่งด้วยใครครอง
๑๒.       บรรจถรณ์หมอนม่านมุ้ง	เตียงสมร
เตียงช่วยเตือนนุชนอน	แท่นน้อง
ฉุกโฉมแม่จักจร	จากม่าน มาแฮ
ม่านอย่าเบิกบังห้อง	หับให้คอยหน
๑๓.        สงสารเป็นห่วงให้	แหนขวัญ แม่ฮา
ขวัญแม่สมบูรณ์จันทร์	แจ่มหน้า
เกศีนี่นิลพรร	โณภาส
งามเงื่อนหางยูงฟ้า	ฝากเจ้าจงดี
๑๔.       เรียมจากจักเนิ่นน้อง	จงเนา นะแม่
ศรีสวัสดิ์เทอญเยาว์	อย่าอ้อน
อำนาจสัตย์สองเรา	คืนร่วม กันแม่
การณรงค์ราชการร้อน	เร่งแล้วเรียมลา

๑๕.       ลงเรือเรือเคลื่อนคว้าง	ขวัญลิ่ว แลแม่
ทรุดนั่งถอนใจปลิว	อกว้า
เหลียวหลังพี่หวาดหวิว	ใจวาก
แลสั่งสบหน้าหน้า	แม่หน้าเอ็นดู
๑๖.       ออกจากคลองขุดข้าม	ครรไล
เรือวิ่งอกว้าใจ	หวาดขว้ำ
เด็ดแดดั่งเด็ดใย	บัวแบ่ง มาแม่
จากแต่อกใจปล้ำ	เปลี่ยนไว้ในนาง

๑๗.     บรรลุอาวาสแจ้ง	เจ็บกาม
แจ้งจากจงอาราม	พระรู้
เวรานุเวรตาม	ตัดสวาท แลฤา
วานวัดแจ้งใจชู้	จากช้าสงวนโฉม
๑๘.     มาคลองบางกอกกลุ้ม	กลางใจ
ฤาบ่กอกหนองใน	อกช้ำ
แสนโรคเท่าไรไร	กอกรัว ราแม่
เจ็บรักแรมรสกล้ำ	กอกน้อย ฤาคลาย
๑๙.    ชาวแพแห่แง่ค้า	ขายของ
แพรพัสตราตาดทอง	เทศย้อม
ระลึกศรีสไบกรอง	เครือมาศ แม่เฮย
ซัดสอดสองสีห้อม	ห่อหุ้มบัวบัง
๒๐.      วัดหงส์เหมราชร้าง	รังถวาย นามแฮ
เรียมนิราเรือนสาย	สวาทสร้อย
หงส์ทรงสีพักตร์ผาย	พรหมโลก แลฤา
จะสั่งสารนุชคล้อย	คลาดท้าวไป่ทัน
๒๑.       สังข์กระจายพี่จากเจ้า	จอมอนงค์
สังข์พระสี่กรทรง	จักรแก้ว
สรวงทิพย์สุธาสรง	สายสวาท พี่เอย
สังข์สระสมรจงแผ้ว	ผ่อนถ้าเรียมถึง

๒๒.     จากมามาลิ้วล้ำ	ลำบาง
บางยี่เรือราพลาง	พี่พร้อง
เรือแผงช่วยพานาง	เมียงม่าน มานา
บางบ่รับคำคล้อง	คล่าวน้ำตาคลอ
๒๓.     มาด่านด่านบ่ร้อง	เรียกพัก พลเอย
ตาหลิ่งตาเหลวปัก	ปิดไว้
ตาเรียมหลังชลตัก	ตวงย่าน
ไฟด่านดับแดไหม้	มอดม้วยฤามี
๒๔.     นางนอนชลน่านไล้	ลบบาง
ไหลเล่ห์ชลลบปราง	แม่คล้ำ
แสนโศกสั่งสารปาง	จากพี่ ปลอบแม่
นาสิกเรียมซับน้ำ	เนตรหน้านางนอง
๒๕.     บางขุนเทียนถิ่นบ้าน	นามมี
เทียนว่าเทียนแสงสี	สว่างเหย้า
เย็นยามพระสุริยลี	ลาโลก ลงแม่
เทียนแม่จุดจักเข้า	สู่ห้องหาใคร
๒๖.       ปานนี้มาโนชญ์น้อย	นงพาล พี่เอย
เก็บเกศฤากรองมาลย์	มาศห้อย
ปรุงจันทร์จอกทองธาร	ประทิน ทาฤา
นอนนั่งถามแถลงถ้อย	ทุกข์พร้องความใคร
๒๗.     คิดไปใจป่วนปิ้ม	จักคืน
ใจหนึ่งเกรงราชขืน	ข่มคร้าม
ใจหนึ่งป่วนปานปืน	ปัดปวด ทรวงนา
ใจเจ็บฝืนใจห้าม	ห่อนเจ้าเห็นใจ
๒๘.      มิตรใจเจียมจอดเจ้า	จักคิด ถึงฤา
จากแม่เจ็บเสมอจิต	พี่บ้าง
ฤาลืมมลายปลิด	แปลนสวาท
จำพี่โหยไห้ช้าง	ค่ำเช้าชำงาย
๒๙.      ไปศึกสุดมุ่งม้วย	หมายเป็นตายเลย
ศูนย์ชีพไหนนุชเห็น	หากลี้
อรเอยลับหลังเอ็น	ดูนัก นะแม่
โอ้โอะไกลกันกี้	เมื่อไซ้จักสม
๓๐.     เรือมามาแกล่ไกล้	บางบอน
ถนัดหนึ่งบอนเสียดซอน	ซ่านไส้
จากมาพี่คายสมร	เสมอชีพ เรียมเอย
แรมรสกามาไหม้	ตากต้องทรวงคาย
๓๑.     บางกกกลกล่อมแก้ว	กับแด
กรตระกองนุชแปร	ปรับเนื้อ
ลานโลมวิไลแถง	ชระมุ่น อกเอย
จำนิราศรสเกื้อ	กกแก้วกับทรวง
๓๒.     หัวกระบือกบินทรราชร้า	รณรงค์ แลฤา
ตัดกบาลกระบือดง	เด็ดหวิ้น
สืบเศียรทรพีคง	คำเล่า แลแม่
เสมอพี่เด็ดสมรดิ้น	ขาดด้วยคมเวร
๓๓.      โคกขามดอนโคกคล้าย	สัณฐาน
ขามรุ่นริมธารสนาน	สนุกนี้
พุนเพียงโคกฟ้าลาน	แลโลก ลิ่วแม่
ถนัดหนึ่งโคกขามชี้	เล่ห์ให้เรียมเห็น
๓๔.      มาคลองโคกเต่าตั้ง	ใจฉงาย
ตัวเต่าฤามีหมาย	โคกอ้าง
เจ็บอกพี่อวนอาย	ออกปาก ได้ฤา
คืนคิดโคกขวัญร้าง	อยู่เร้นแรมเกษม

๓๕.      มหาชัยชัยฤกษ์น้อง	นาฏลง โรงฤา
รับร่วมพุทธมนต์สงฆ์	เสกซ้อม
เสียดเศียรแม่ทัดมง	คลคู่เรียมเอย
ชเยศชุมญาติห้อม	มอบให้สองสม
๓๖.      ท่าจีนจีนจอดถ้า	คอยถาม ใครฤา
จีนช่วยจำใจความ	ข่าวร้อน
เยียวมิ่งแม่มาตาม	เตือนเร่ง ราแม่
จงนุชรีบเรียมข้อน	เคร่าถ้าจีนคอย
๓๗.      บ้านบ่อน้ำบกแห้ง	ไป่เห็น
บ่อเนตรคงขังเป็น	เลือดไล้
อ้าโฉมแม่แบบเบญ	จลักษณ์  เรียมเอย
มาซับอัสสุชลให้	พี่แล้วจากลา
๓๘.     นาขวางใครแขวะรุ้ง	เป็นทาง
ปองบ่อไป่ปองนาง	ป่วยไซร้
นามขวางไขว่หนามขวาง	ในอก อีกแม่
ใครบ่งฤาเบาได้	เท่าน้องนางถอน
๓๙.     สามสิบสองคดคุ้ง	เวียนวง
คิดว่าคืนรังหลง	ทุกเลี้ยว
บังเฉนียนไฉนบง	พักตร์แม่ เห็นฤา
แลตะลึงลืมเคี้ยว	ขบค้างคำสลา
๔๐.      มาคลองย่านซื่อซ้ำ	พิศวง
ซื่อตลอดย่านเดียวตรง	รวดริ้ว
ใจคิดคู่ครองคง	รักแม่ นะแม่
ไป่ตลอดเลยพลิ้ว	พลัดน้องมาไกล
๔๑.       เห็นจากจากแจกก้าน	แกมระกำ
ถนัดระกำกรรมจำ	จากช้า
บาปใดที่โททำ	แทนเท่า ราแม่
จากแต่คาบนี้หน้า	พี่น้องคงถนอม
๔๒.       เรียมจากฤาจับข้าว	เต็มคำ หนึ่งเลย
รินซึ่งชลจานจำ	เนื่องแค้น
หยิบกับกระยากำ	คิดแม่  คอยแม่
เหียนฤาหายหอบแหนัน	อกค้างคายคืน
๔๓.      ปรานีนุชอยู่เหย้า	เยียบเย็น
เย็นแม่เยี่ยมจักเห็น	แต่ห้อง
ครวญหาพี่ใครเป็น	สองปลอบ แม่เลย
สไบพี่เปลี่ยนจักป้อง	ปิดหน้านางโหย
๔๔.      แลไถงถงาดเลี้ยว	ลับแสง
สอดซึ่งตาเรียมแสวง	ทั่วพื้น
จวบจันทร์แจ่มโลกแปลง	มาเปลี่ยน
หวนว่ามุขแม่พื้น	เยี่ยมฟ้าหาเรียม
๔๕.      ชมแขคิดใช่หน้า	นวลนาง

  ....................

๔๖.      วิเวกดุเหว่าก้อง

กลางดึก  แล้วแฮ

....................

๔๗.      โอ้ดวงดาเรศด้วย

เดือนดับ