การทอดกฐิน 1

คอลัมน์ ธรรมะวันหยุด
พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ. 9) เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชร วรวิหาร / www.watdevaraj.com


การทอดกฐินเป็นสังฆทาน คือ การถวายทานเพื่อสงฆ์ ซึ่งบริสุทธิ์ดุจลอยมาจากนภากาศ แล้วตกลงท่ามกลางสงฆ์ มิได้เจาะจงพระภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง พระพุทธองค์แสดงสังฆทานไว้ 7 ชนิด คือ

1. ถวายทานเพื่อภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์ มีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน

2. ถวายทานเพื่อสงฆ์ทั้งสองฝ่าย

3. ถวายทานเพื่อพระภิกษุสงฆ์

4. ถวายทานเพื่อพระภิกษุณีสงฆ์

5. ถวายทานเพื่อสงฆ์ทั้งสองฝ่ายช่วยกันจัดการให้

6. ถวายทานเพื่อสงฆ์ ที่ภิกษุสงฆ์ช่วยจัดการให้

7. ถวายทานเพื่อสงฆ์ ที่ภิกษุณีช่วยจัดการให้

การทอดกฐิน เป็นการถวายทานเพื่อพระสงฆ์ ตรงกับข้อ 3 พระพุทธองค์ตรัสสรรเสริญว่าสังฆทาน มีอานิสงส์มาก ความจริงการถวายทานที่บุคคลมีศรัทธามั่นคงแล้วถวายในท่ามกลางสงฆ์ สามารถทำได้เฉพาะบุคคลที่น้อมใจเลื่อมใสในสงฆ์เท่านั้น

แต่การน้อมใจให้เลื่อมใสในสงฆ์เป็นเรื่องที่ทำได้ยาก เพราะว่าผู้ที่จัดเตรียมไทยธรรมแล้วคิดว่าเราจะถวายทานเพื่อสงฆ์ จึงเข้าไปวัดแล้วกราบนิมนต์ว่า ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าขอกราบนิมนต์พระรูปใดรูปหนึ่งเพื่อมารับสังฆทาน

เมื่อมีสามเณรรูปหนึ่งซึ่งเป็นตัวแทนจากสงฆ์มารับสังฆทาน ไม่แสดงอาการน้อยใจ หรือตัดพ้อต่อว่าอย่างไม่พอใจ แต่ตั้งใจถวายทานเพื่อสงฆ์ด้วยความศรัทธาเลื่อมใส

เมื่อมีพระเถระรูปหนึ่งซึ่งเป็นตัวแทนจากสงฆ์มารับสังฆทาน ไม่แสดงอาการชื่นชมยินดีมากนัก เพราะตั้งใจแน่วแน่ว่าเราถวายทานเพื่อสงฆ์ การปฏิบัติเช่นนี้ เป็นการน้อมใจถวายทานเพื่อสงฆ์

สมัยหนึ่ง พระพุทธองค์เสด็จประทับอยู่ที่นิโครธาราม พระนาง มหาปชาบดีโคตมี ซึ่งเป็นพระน้านาง ทรงดำริว่าตั้งแต่พระพุทธองค์เสด็จมาพระนครนี้พระประยูรญาติต่างพากันถวายสิ่งของต่างๆ จำนวนมาก แต่เรายังไม่ได้ถวายอะไรเลย ควรจะถวายผ้าจีวรเนื้อดี จะประเสริฐกว่า จึงดำเนินการเย็บจีวรตามขั้นตอนจนสำเร็จด้วยพระองค์เอง แล้วน้อมนำไปถวายพระพุทธองค์ นมัสการกราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า หม่อมฉันตั้งใจเย็บจีวรเนื้อดีสีงดงาม เพื่อถวายพระพุทธองค์โดยเฉพาะ ขอจงรับเพื่อประโยชน์สุขแก่หม่อมฉันสิ้นกาลนานเถิด

พระพุทธองค์ทรงปฏิเสธว่ามีจีวรครบแล้ว ทรงแนะนำให้ถวายแก่สงฆ์ จะมีอานิสงส์มาก

พระนางมหาปชาบดีโคตมีอ้อนวอนด้วยความน้อยพระทัยให้รับถึง 3 ครั้ง แต่พระพุทธองค์ยังคงปฏิเสธด้วยความนุ่มนวล พร้อมยืนยันให้ถวายสงฆ์จะมีอานิสงส์มาก ด้วยพุทธประสงค์ให้เป็นแบบอย่างที่ดีในภายหน้า ให้พุทธบริษัทเคารพเลื่อมใสในพระสงฆ์ ซึ่งเป็นผู้สืบทอดอายุพระพุทธศาสนาให้มั่นคงต่อไป