การทำแปลงหญ้า
โดย.. อาจารย์ไพรัตน์ เลื่อนไธสง ผู้ช่วยอธิการบดี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตกาฬสินธุ์
โทร. 043-811128
หญ้าที่แนะนำให้ปลูก
1. หญ้ากินนีสีม่วง ผลผลิตสูง เมล็ดงอกดี เมล็ดหาซื้อง่าย โคชอบกิน แต่พักตัวในหน้าหนาวหน้าแล้ง
2.หญ้าเนเปียร์แคระ เหมาะสำหรับที่ดินดีมีชลประทานจะให้ผลผลิตสูงมาก ปลูกโดยใช้ท่อนพันธุ์ ระยะปลูก 75x75 ซม. ปลูกหลุมละ 1-2 ท่อน ใช้ทำหญ้าหมักได้ดี ถ้ามีการให้น้ำตัดได้ทุก 30 วัน
3. หญ้ารูซี เหมาะกับพื้นที่ดอน ความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างต่ำ หน้าฝนผลผลิตดี หน้าแล้งหญ้าพักตัวผลผลิตต่ำเหมาะสำหรับตัดสดหรือปล่อยให้แทะเล็ม หรือทำหญ้าแห้ง ถ้าใช้เมล็ดปลูก ใช้ 2.0 กก./ไร่
4.หญ้าแพงโกล่า เหมาะกับดินดี มีน้ำท่วมขัง มีชลประทาน หรือที่เรียกว่าทำนาหญ้า ปลูกโดยใช้ท่อนพันธ์ 250-300 กก. ปักดำ หรือทำเทือก หว่านท่อนพันธุ์แล้วเหยียบให้จม
5.หญ้ามูลาโต เป็นหญ้าลูกผสมระหว่างหญ้ารูซีกับหญ้าซิกแนล ให้ผลผลิตสูงคุณค่าทางอาหารดี แต่เมล็ดพันธุ์ราคาแพงเพราะเมล็ดเปอร์เซ็นต์งอกไม่ดี ควรใช้ท่อนพันธุ์ปลูกแบบปักดำระยะ75x75 ซม.
6. หญ้าอุบลพาสพาลั่ม มาจากประเทศบราซิล ทนน้ำท่วมขัง ผลผลิตสูงแต่ใบค่อนข้างแข็งโคไม่ค่อยชอบกินบางคนเรียกหญ้าอะตราตัม ปลูกใช้เมล็ดหรือท่อนพันธุ์ปักดำ
7.หญ้ากรีนแพนิก เป็นหญ้าที่ปลูกได้ดีในที่ร่มเช่นสวนผลไม้ ใบนุ่มโคชอบกิน ต้องปลูกด้วยต้นพันธุ์ ติดต่อได้ที่วิทยาเขตกาฬสินธุ์
วิธีการปลูกหญ้าโดยทั่วไป
ต้องทำการเตรียมดินให้ดีที่สุดเพื่อลดปัญหาวัชพืช การหว่าน หรือโรยเป็นแถวห่าง 50 ซม. ใช้เมล็ด ประมาณ 2 กก.ต่อไร่ หรือ เตรียมแปลงกล้าเหมือนปลูกผักโดยตีดินให้ละเอียด ขนาดแปลง 10x20 เมตร ใช้เมล็ดกล้า 1 กก.ถอนไปปักดำในพื้นที่ที่เตรียมดินแล้ว โดยปักดำ50x50 ซม.หรือ 75x75ซม. หรือ 1x1ม.สำหรับหญ้ากอใหญ่ โดยปักดำเพียงหลุมละ 1-3 ต้น การปักดำ 1 ต้นจะแตกกอได้ดีประหยัดต้นพันธุ์ อายุกล้า 25-40 วัน กล้าอายุมากจะโตช้า หรืออาจใช้ต้นหรือเหง้ามาปลูกจะดีมาก ควรแบ่งเป็นแปลงกว้างแปลงละ 5 ถึง 10 เมตร เพื่อความสะดวกในการดูแลและเก็บเกี่ยว กล้าจากเมล็ด 1 กก. อาจปลูกได้ถึง 3-10 ไร่ ปลูกได้ทุกฤดู เดือน พฤษภาคม-มิถุนายน เหมาะสมที่สุด หญ้าบางชนิดเช่นหญ้ากินนีสีม่วงเป็นหญ้าอายุหลายปี แต่ทุกๆ 3 ปีควรไถพรวนโดยไม่ต้องหว่านเมล็ดใหม่ แนะนำให้ปลูกแบบตกกล้าปักดำ หรือใช้ต้นพันธุ์แยกกอมาปลูกเท่านั้นได้ผลแน่นอนกว่า ประหยัดกว่า ปลูกถั่วท่าพระสไตโล หรือถั่วฮามาต้า หรือกระถิน เสริมในแปลงเรียกว่าหญ้าผสมถั่ว จะได้คุณค่าโปรตีนเพิ่ม โคจะโตเร็ว
การดูแลและเก็บเกี่ยว
ก่อนปลูกใส่ปุ๋ย 16-16-8 จำนวน 50 กก./ไร่ พรวนกลบรองพื้นแล้วปลูก ถ้ามีปุ๋ยคอก ใช้ 1 ตันและหว่านปุ๋ย 16-16-8 เพียง 15-30 กก./ไร่เป็นการรองพื้น หลังปลูก 50-60 วันจะตัดครั้งแรก แล้วหว่านปุ๋ย ยูเรีย(46-0-0) จำนวน 10-30 กก./ไร่ หรือ 16-16-8 จำนวน 20-30 กก./ไร่ ถ้ามีการให้น้ำอย่างเพียงพอเกี่ยวได้ทุก ๆ 30-45 วัน หลังเกี่ยวกำจัดวัชพืชหว่านปุ๋ยพรวนดินกลบแล้วให้น้ำ ไม่แนะนำให้นำสัตว์ปล่อยเลี้ยงในแปลง เวลาหว่านปุ๋ยเคมีดินต้องมีความชื้นพอหรือให้น้ำตามทุกครั้ง การใช้ปุ๋ยที่มีประสิทธิภาพดีที่สุดต้องใช้ปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี แต่ถ้าปุ๋ยคอกของเราเองไม่ต้องซื้อจะดีที่สุด
การปลูกแบบอินทรีย์(ปลูกโดยไม่ใส่ปุ๋ยเคมี)
เพื่อความประหยัดควรหมักปุ๋ยชีวภาพใช้เอง โดยใช้เชื้อ พด.ของกรมพัฒนาทิ่ดิน หรือ จุลินทรีย์อีเอ็ม เมื่อฝนตกให้หว่านปุ๋ยชีวภาพ 150 กก./ไร่ ฉีดอีเอ็ม 1 ลิตรผสมน้ำ 200 ลิตร กากน้ำตาล 1-2 ลิตร ฉีดพ่นให้ทั่วแปลงแล้วไถกลบทิ้งไว้ 10-15 วันแล้วไถพรวนดินให้ละเอียดแล้วรองพื้นด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก500-1,000 กก./ไร่แล้วปักดำได้ 45-60 วันเก็บเกี่ยวได้แล้ว ควรหว่านปุ๋ยชีวภาพ 50 กก.ผสมปุ๋ยคอก 200-500 กก./ไร่ ฉีดพ่นด้วยจุลินทรีย์อีเอ็ม ตามอัตราที่กล่าวข้างต้น ปุ๋ยชีวภาพควรหมักเองเท่านั้น หากใส่ปุ๋ยคอกล้วนๆควรใช้ 1-2 ตันต่อไร่
การหมักปุ๋ยชีวภาพในคอกวัวไว้ใช้เองแบบเศรษฐกิจพอเพียง
หว่านรำละเอียด หรือรำโรงสีเล็ก1 ปี้บ ในพื้นที่คอกวัวขนาด 4 x 6 เมตร แล้วหว่านแกลบดิบพอประมาณเพื่อปรับความชื้น ถ้าชื้นมากใส่แกลบมาก ชื้นน้อยใส่แกลบน้อย แล้วใช้จุลินทรีย์อีเอ็ม 2 ช้อนแกง ผสมน้ำ 1 ปี๊บกากน้ำตาล 1 แก้วน้ำ ใช้บัวรดน้ำรดพื้นคอกพอชุ่ม ทำ 3-4 ครั้งห่างกัน 7-10 วันนำไปใช้เป็นปุ๋ยชีวภาพได้เป็นอย่างดี
