ปัจจุบันคนไทยนิยมบริโภคเห็ดเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากราคาไม่แพงและยังสามารถเพาะเห็ดไว้บริโภคในครัวเรือนได้โดยใช้ต้นทุนต่ำขณะเดียวกันยังมีการผลิตเห็ดเพื่อการค้าแพร่หลายมากขึ้นทำให้เห็ดกลายเป็นสินค้าเกษตรสำคัญที่ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศ ซึ่งแต่ละปี ไทยมีกำลังการผลิตเห็ดได้ประมาณ 120,000 ตัน คิดเป็นมูลค่าสูงถึง 7,014 ล้านบาท โดยเฉพาะเห็ดเพาะถุงนับว่ามีศักยภาพการผลิตสูงมาก ทั้งเห็ดเข็มทอง เห็ดโคนญี่ปุ่น เห็ดฟาง เห็ดนางฟ้า เห็ดภูฏาน เห็ดหอม เห็ดนางรม เห็ดนางรมฮังการี เห็ดยานางิ เห็ดหูหนู เห็ดขอนขาว เห็ดเป๋าฮื้อ เห็ดเออเรนจิ และเห็ดหลินจือ ซึ่งตลาดให้การตอบรับดีและมีแนวโน้มขยายตัวเพิ่มขึ้น
นายสุพัฒน์ กลัดเดช นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดสมุทรสาคร (พืชสวน) กล่าวว่า การถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยี การผลิตที่เหมาะสม และการส่งเสริมการฝึกอบรมอาชีพการเกษตรให้แก่เกษตรกรและผู้สนใจทั่วไป เป็นภารกิจหนึ่งที่ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดสมุทรสาคร (พืชสวน) ได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องทุกปี และการจัดฝึกอบรมการเพาะเห็ด ทั้ง หลักสูตรการเพาะเห็ดเพื่อการค้าและหลักสูตรการเพาะเห็ดฟางในตะกร้า เป็น 2 หลักสูตร ที่อยู่ภายใต้โครงการฝึกอาชีพการเกษตรเฉพาะด้าน ซึ่งถือว่าได้รับความสนใจจากเกษตรกรและผู้สนใจค่อนข้างมาก มีผู้เข้ารับการอบรมปีละกว่า 200 คน
การเริ่มต้นอาชีพการเพาะเห็ดมี 3 ขั้นตอนหลัก คือ การซื้อก้อนเชื้อเห็ดมาเปิดดอกเอง การทำก้อนเชื้อเห็ด และการทำหัวเชื้อเห็ด เบื้องต้นขอแนะนำให้ทำก้อนเห็ดและทำหัวเชื้อเห็ดไว้ใช้เอง เพราะจะช่วยประหยัดต้นทุนการผลิตได้ ซึ่ง ขั้นตอนการทำก้อนเห็ด มีดังนี้ 1. ผสมขี้เลื่อย รำข้าว ปูนยิปซัม ปูนขาว และดีเกลือ ตามสัดส่วนที่กำหนด ให้เข้ากัน 2. ฉีดน้ำให้ส่วนผสมชื้นพอเหมาะไม่เปียกจนเกินไป 3. บรรจุส่วนผสมดังกล่าวในถุงพลาสติกบรรจุให้เป็นแผ่นแล้วใส่คอขวดใช้ยางรัดและอุดปากด้วยสำลีปิดทับด้วยกระดาษที่ไม่ใช้แล้ว 4. ใส่ในตะแกรงเหล็กที่ใช้สำหรับนึ่งก้อนเชื้อเห็ด แล้วนำไปนึ่งที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส นาน 3 ชั่วโมงในห้องอบก้อนเชื้อเห็ด 5. นำก้อนเชื้อเห็ดที่นึ่งสุกออกมาพักไว้ 12 ชั่วโมง เพื่อให้ก้อนเชื้อเห็ดเย็น 6. นำสำลีที่อุดปากถุงออกแล้วหยอดเชื้อเห็ด และ 7. อุดสำลีและปิดปากด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ ก็จะได้ก้อนเห็ดที่มีคุณภาพ
คุณอ้อมจันทร์ สนบ้านแพ้ว ฝ่ายควบคุมการผลิตของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเพาะเลี้ยงเห็ดบ้านรางสายบัว ต.คลองตัน อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร ซึ่งเป็นหนึ่งกลุ่มที่ได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้และเรียนรู้เรื่องการเพาะเห็ดเพื่อการค้าจากศูนย์ฯ กล่าวว่า วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเพาะเลี้ยงเห็ดบ้านรางสายบัว มีสมาชิก จำนวน 15 ราย ดำเนินการเพาะเห็ดในเชิงพาณิชย์ โดยสมาชิกกลุ่มมีการระดมทุนเพื่อซื้ออุปกรณ์และเครื่องมือ เพื่อผลิตก้อนเห็ดที่มีคุณภาพป้อนให้กับเกษตรกรหรือผู้ที่ต้องการก้อนเห็ดนำไปเปิดดอก โดยจะผลิตตามคำสั่งซื้อของลูกค้า มีกำลังการผลิตวันละไม่น้อยกว่า 1,500 ก้อน
ก้อนเห็ดเป๋าฮื้อญี่ปุ่นและเห็ดยานางิ ขายก้อนละ 6 บาท ส่วนก้อนเห็ดหูหนู เห็ดขอนขาว เห็ดภูฏาน และเห็ดฮังการี ราคาก้อนละ 4 บาท ซึ่งตลาดให้การตอบรับดีมาก นอกจากนั้นกลุ่มยังมีการผลิตเห็ด 3 ชนิด ป้อนตลาดด้วยโดยจะมีแม่ค้ามารับซื้อถึงที่ ได้แก่ เห็ดหูหนู ขายส่งหน้าฟาร์ม กิโลกรัมละ 25-30 บาท เห็ดภูฏาน กิโลกรัมละ 30-50 บาท และเห็ดเป๋าฮื้อ กิโลกรัมละ 35-60 บาท ซึ่งยังผลิตได้ไม่เพียงพอกับความต้องการของตลาด ขณะที่ราคามีแนวโน้มดีและยังไปได้สวย สามารถสร้างอาชีพและช่วยให้สมาชิกมีรายได้ 7,000-10,000 บาทต่อเดือน
สนใจที่จะฝึกอบรม การเพาะเห็ดเพื่อการค้า หรือ การเพาะเห็ดฟางในตะกร้า สอบถามได้ที่ ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดสมุทรสาคร (พืชสวน) เลขที่ 39 หมู่ 12 ต.ท่าไม้ อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร โทร. 0-2429-1298-9.
