|
 |
สารานุกรมไทยฉบับย่อ/120
๔๑๘๘. มวก เป็นชื่อเรียกพรรณไม้ชนิดหนึ่งเป็นไม้เถายาว ๒๐ - ๓๐ เมตร เลื้อยไปตามต้นไม้อื่นทุกส่วน มีน้ำยางขาวใบเรียงตรงข้ามกันรูปหอกขอบขนาน ดอกขาวออกเป็นช่อสั้น ๆ มาก ออกตามปลายกิ่ง กลิ่นหอมอ่อนผลเป็นฝักคู่เรียวขอดเป็นข้อ ๆ ๒ - ๑๐ ข้อ ๒๒/ ๑๔๒๐๒
๔๑๘๙. มวกเหล็ก อำเภอขึ้น จ.สระบุรี ภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงมีภูเขาสลับซับซ้อน พื้นที่ส่วนใหญ่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ (เขาใหญ่)
อ.มวกเหล็ก ยกฐานะเป็นอำเภอ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๒ ๒๒/ ๑๔๒๐๓
๔๑๙๐. ม่วง - เรือ เป็นเรือขุดทั้งลำเหมือนเรือมาด มีรูปร่างยาวเพรียวหัวงอนท้ายงอนใช้สำหรับพายเล่น พบใช้กันในลำน้ำโขงแถว อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย ๒๒/ ๑๔๒๐๓
๔๑๙๑. ม่วงสามสิบ อำเภอขึ้น จ.อุบลราชธานี ภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงทำนาได้ตลอด
อ.ม่วงสามสิบ เดิมตั้งที่ว่าการอยู่ในเมืองอุบล ฯ เรียก อ.อุตตรูปลนิคม ต่อมาไปตั้งที่ บ.หนองคู ใน อ.ตระการพืชผล เรียกว่า อ.เกษมสีมา แล้วย้ายไปตั้งที่ ต.ม่วงสามสิบ เมื่อปีพ.ศ.๒๔๕๘ เปลี่ยนชื่อเป็น อ.ม่วงสามสิบ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ ๒๒/ ๑๔๒๐๓
๔๑๙๒. มวน - แมลง เป็นแมลงพวกหนึ่งที่เมื่อเจริญวัยเต็มที่จะมีปีกสองคู่ มีปากเป็นท่อยาวคล้ายเข็มใช้ในการเจาะ ดูดอาหารกินในปัจจุบันมีมวนไม่ต่ำกว่า ๓๐,๐๐๐ ชนิด ที่ได้มีการวิเคราะห์ชื่อวิทยาศาสตร์กันไว้แล้ว มีทั้งชนิดที่อยู่ในน้ำ ครึ่งน้ำครึ่งบกและอยู่บนบก ๒๒/ ๑๔๒๐๔
๔๑๙๓. มวย คือการชกกันด้วยหมัด และอวัยวะต่าง ๆ บนเวที มีกติกาให้ชกตามประเภทของมวยนั้น ๆ
๑. มวยไทย เป็นศิลปะประจำชาติไทยเป็นการละเล่นพื้นบ้าน และเริ่มมีการฝึกอย่างจริงจัง และเป็นระบบครั้งแรกในหมู่ทหารโดยกรมทนายเลือก ต่อมาได้มีการวิวัฒนาการ จนเป็นรูปแบบของศิลปะการต่อสู้ ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมากขึ้น และมีการฝึกสอนกันตามสำนักมวยต่าง ๆ ในสมัยก่อนมีการแข่งขันชกมวยกันด้วยหมัดเปล่า ๆ ยังไม่มีการพันด้วยดิบ (คาดเชือก) สมัยอยุธยาตอนปลาย มีคนไทยคนหนึ่ง ที่ทำชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทย ในการชกมวยไทยมากที่สุดคือ นายขนมต้ม จึงเปรียบเหมือนบิดาของมวยไทย
ในสมัยอยุธยาตอนปลายมีการฝึกมวยไทยตามสำนักต่าง ๆ จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์หลังสงครามโลก ครั้งที่หนึ่ง รัชกาลที่หกทรงจัดให้มีการแข่งขันชกมวยไทยการกุศล เพื่อเก็บรายได้บำรุงกองเสือป่าขึ้น ที่เวทีมวยโรงเรียนสวนกุหลายในปี พ.ศ.๒๔๖๓ การแข่งขันชกมวยการกุศลครั้งนั้น ได้ส่งเสริมให้เกิดการแข่งขันมวยไทยอาชีพ มาจนถึงปัจจุบัน นอกจากนั้นก็ยังมีการแข่งขันกันที่เวทีหลักเมือง เวทีสวนเจ้าเชด
แม่ไม้ละลูกไม้มวยไทย แม่ไม้คือ ท่าครูเป็นท่าย่างสามขุม ลูกไม้หรือไม้มวย มีทั้งไม้เด็ด ไม้ตายและไม้เป็น ไม้เด็ดคือ ลูกไม้ที่มีประสิทธิภาพและอันตรายสูง ไม้ตายคือไม้มวยที่ฝ่ายปรปักษ์กระทำ และผู้รับไปสามารถแก้ไขได้
อวัยวะที่ใช้ในการต่อสู้ปรปักษ์มีอยู่ด้วยกันหกชนิดคือ หมัด เท้า แข้ง เข่า ศอก และแขนท่อนล่าง
๑. หมัด ใช้ทิ่ม กระแทก กระทุ้ง เหวี่ยง เขก โขก ทุบ
๒. เท้า ใช้ถีบ เหน็บ ฉัด (เตะด้วยปลายโด่ง) ยัน เหยียบ เตะและกระดุกเท้า
๓. แข้ง ใช้เหวี่ยง
๔. เข่า ใช้ยิง โยน ยัด เหวี่ยง กด กระตุก
๕. ศอก ใช้เหวี่ยง ปัก งัด ทิ่ม เฉือน กด และกระทุ้ง
๖. แขนท่อนล่างใช้สับ เสียบ ปัด เหวี่ยง เฆี่ยน
ไม้มวยหรือลูกไม้ที่เรียกขานกันโดยทั่วไป ได้แก่ สลับฟันปลา ปักษาแหวกรัง ชวาซัดหอก อิเหนาแทงกริช ยกเขาพระสุเมรุ ตาเถรค้ำฟัก มอญยันหลัก ปักลูกทอยจระเข้ฟาดหาง หักงวงไอยรา ปิดหางนาคา วิรุณหกกลับ ดับชวาลา ขุนยักษ์จับลิงหักคอเอราวัณ มณโฑฝั่งแท่น หนุมาณถวายแหวน มุดบาดาล ไต่เขาพระสุเมรุ เอราวัณเสยงาเถรกวาดลาน ฝานลูกบวบ สับหัวมัจฉา พระเจ้าตานั่งแท่น สุครีพถอนต้นรัง กวางเหลียวหลังบาทาลูบพักตร์ ขะแมค้ำเสา ทัดมาลา พม่ารำขวาน
๒. มวยสากลเป็นกีฬาอีกประเภทหนึ่งที่นิยมกันทั่วโลก มีกติกาการชกต่างกับกีฬามวยไทย คือ ไม่ยอมให้ผู้ชกใช้อวัยวะอื่นใดนอกจากหมัด
มวยสากลมีมาช้านานแล้วจากหลักฐานที่พบทำให้ทราบว่ามวยโบราณ เริ่มมีขึ้นในสมัยกรีกโบราณ ถึงสมัยโรมันรุ่งเรือง เมื่อโรมันเข้ายึดครองอังกฤษได้นำมวยเข้าไปเผยแพร่ด้วย
ในปี พ.ศ.๒๒๘๓ ได้มีการคิดกติกามวยสากล และประดิษฐ์นวมขึ้นตกทอดมาถึงปัจจุบัน
๓. มวยปล้ำ เป็นกีฬาที่มีมาตั้งแต่สมัยกรีก และโรมัน เป็นการต่อสู้ในขั้นประชิดตัว จึงมักใช้กำลังกายเป็นส่วนใหญ่ ๒๒/ ๑๔๒๐๗
๔๑๙๔. มวล - น้ำหนัก ความหมายโดยทั่วไปมวลคือ อนุภาคที่รวมอัดกันเป็นเสมือนเนื้อของวัตถุ เป็นเหตุให้วัตถุนั้นมีสภาพปรกติเป็นของแข็ง ของเหลวหรือแก๊ส ซึ่งมีค่าความหนาแน่นต่าง ๆ กัน ส่วนน้ำหนักของวัตถุคือ แรงดึงดูด เนื่องจากความโน้มถ่วงระหว่างโลก กับมวลของวัตถุนั้น โดยนัยมีวัตถุใดมีมวลมากก็ยอมมีน้ำหนักมาก นอกจากนั้นแรงดึงดูด เนื่องจากความโน้มถ่วงระหว่างโลก กับมวลของวัตถุนั้น ยังเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับระยะทาง ระหว่างจุดศูนย์ถ่วงของวัตถุ กับจุดศูนย์กลางของโลก ถ้าระยะระหว่างทางดังกล่าวมีค่าน้อย แรงดึงดูดก็จะมีค่ามากน้ำหนักของวัตถุก็จะมีค่ามากขึ้น
ในทางวิทยาศาสตร์ การจะให้ความหมายของมวลให้ถูกต้องแท้จริง โดยไม่มีข้อแย้งเลยนั้น เป็นการยากอย่างยิ่งในวิชาพิสิกส์ชั้นสูง กำหนดว่ามวลเป็นพลังงาน ทั้งนี้โดยอาศัยความจริง เรื่องการแปรเปลี่ยนสภาพกันได้ ระหว่างมวลกับพลังงาน ซึ่งไอน์สไตน์ได้ตั้งเป็นสูตรไว้ เรื่องมวล และพลังงานนี้ ทำให้มีกฎทางวิทยาศาสตร์เกิดขึ้นกฎหนึ่งคือ กฎความถาวรของมวล - พลังงาน ซึ่งมีใจความว่า "มวลและพลังงานที่มีอยู่ทั้งสิ้นในจักรวาล ย่อมมีปริมาณคงที่ทั้งสองอย่างนี้ จะสร้างให้มีขึ้น หรือทำลายให้สูญสิ้นไปไม่ได้มวล และพลังงานสามารถแปรสภาพเข้าหากันได้
ในวิชากลศาสตร์ควอนตัม กำหนดความหมายของมวลเป็นไปในรูปของคลื่นโมเมนตัม และค่าคงตัวของพลังค์
ในสภาพปกติ มวลมีค่าคงที่ แต่ในสภาพที่วัตถุเคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูงยิ่ง มวลของวัตถุนั้น ๆ จะเพิ่มขึ้น ถ้าวัตถุเคลื่อนที่ด้วยความเร็วของแสงมวลของวัตถุนั้น จะมีค่าอนันต์คือมากจนประมาณมิได้
มวลมีหน่วยต่าง ๆ กัน เช่น กิโลกรัม กรัมและสลัก ส่วนน้ำหนักของวัตถุคือแรง จึงใช้หน่วยของแรงเช่นนิวตัน ไดน์ ปอนด์และเพาน์ดัล ๒๒/ ๑๔๒๓๖
๔๑๙๕. มหันตโทษ โดยทั่วไปหมายถึง โทษหนัก หรือบาป ความชั่ว หรือผลแห่งความผิดที่ต้องรับอย่างหนัก แต่ในแง่ของอาชญาวิทยา ทัณฑวิทยา และในแง่ของการบังคับโทษตามหลักกฎหมายหมายถึง "การใช้มาตรการลงโทษทางกฎหมาย ควบคุมความประพฤติ และคุ้มครองพิทักษ์ผลประโยชน์ของสมาชิกในสังคม ตามหลักกฎหมายมหาชน ในอันที่จะบังคับใช้กฎหมายลงโทษ แก่ผู้กระทำผิดภายใต้หลักนิติกรรม เพื่อให้ได้รับความเจ็บปวด หรือส่งผลร้ายอื่นใดแก่ผู้ถูกลงโทษ ในสถานหนักตามผลที่แห่งการกระทำผิดอันอุกฤษฏ์ที่มีต่อสังคม"
ประเทศไทยยุคก่อนแบ่งระดับการลงโทษออกเป็นหลายระดับที่เรียกกันว่า ราชทัณฑ์ออกเป็นสี่ระดับคือ ระดับโทษมหันต์ ระดับปถม มัทยม และอวสาน ครั้นได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายลักษณะอาญา เมื่อร.ศ.๑๒๗ และได้มีการปรับปรุงกฎหมายนี้อีกครั้งหนึ่ง เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๐ กฎหมายอาญาได้กำหนดโทษ สำหรับลงแก่ผู้กระทำความผิดไว้ห้าสถานคือ ประหารชีวิต จำคุก กักขัง ปรับ และริบทรัพย์สิน
โทษที่จัดว่าเป็นมหันตโทษก็คือ โทษประหารชีวิต หรือโทษจำคุกยาวนาน และริบทรัพย์
มหันตโทษที่ว่าเป็นความชั่ว หรือเป็นบาปหนักนั้น ในทางพระพุทธศาสนาหมายถึง โทษที่เกิดแก่ผู้ทำ อนันตริยกรรมห้า คือ ฆ่ามารดา ฆ่าบิดา ฆ่าพระอรหันต์ ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป และยังสงฆ์ให้แตกจากกันถือว่าเป็นบาปหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน ตั้งอยู่ในฐานปาราชิกของผู้นับถือพระพุทธศาสนา ๒๒/ ๑๔๒๔๐
๔๑๙๖. มหากฐิน เป็นราชศิราภรณ์สำหรับพระมหากษัตริย์ รูปทรงคล้ายพระมหามงกุฎ ผิดกันแต่มีขนนก ซึ่งเรียกกันว่า พระยี่ก่า ปักและตอนบนก่อนถึงยอดเป็นลายกาบไผ่ มียอดห้ายอด มีชื่อเรียกเป็นทางราชการว่า พระชฎาห้ายอด เข้าชุดกับพระชฎากลีบและพระชฎาเดินหน แต่ที่มาเรียกกันว่า พระมหากฐิน เพราะเป็นพระชฎาที่พระมหากษัตริย์ทรงเวลาเสด็จ โดยกระบวนพยุหยาตราไปถวายผ้าพระกฐิน ๒๒/๑๔๒๔๘
๔๑๙๗. มหากัจจายนะ - พระ เป็นชื่อพระมหาเถระผู้เป็นพระอรหันต์รูปหนึ่งในสมัยพุทธกาล ได้รับยกย่องจากพระพุทธเจ้าว่าเป็นผู้ยอดเยี่ยม (เอตทัคคะ) ในทางอธิบายธรรมย่อให้พิสดารเป็นพิเศษ จึงเป็นกำลังสำคัญในการประกาศพระพุทธศาสนา
กล่าวกันมาว่า เพราะรูปสมบัติของท่านทำให้ผู้พบเห็นหลงรักอยู่เนือง ๆ ท่านจึงนิรมิตกายให้ปรากฎเป็นคนอ้วนล่ำพุงพลุ้ยต่อมาพุทธศาสนิกชน นิยมสร้างรูปลักษณะที่ท่านนิรมิตเป็นสิ่งเคารพ และเรียกเพี้ยนว่า พระสังกระจาย ๒๒/ ๑๔๒๕๐
๔๑๙๘. มหากัสสป - พระ เป็นชื่อพระมหาเถระผู้เป็นพระอรหันต์รูปหนึ่งในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าทรงยกย่องว่าเป็นผู้ยอดเยี่ยม (เอตทัคคะ) ในทางเป็นผู้มักน้อย สันโดษและได้ทรงแลกสังฆาฎิ ของพระองค์กับพระมหากัสสป เพื่อแสดงว่าพระองค์ทรงยกย่องพระมหากัสสปว่ามีวิหารธรรม คือ ธรรม เครื่องเป็นอยู่เสมอด้วยพระองค์ หลังพุทธปรินิพพาน ท่านได้เป็นประธานสงฆ์ใ นงานถวายพระเพลิงพระบรมศพของพระพุทธองค์ และเป็นประธานสงฆ์ ๕๐๐ รูป ทำปฐมสังคายนา ๒๒/๑๔๒๖๕
๔๑๙๙. มหากาพย์ เป็นคำแปลจากภาษาอังกฤษ ซึ่งมาจากศัพท์เดิมในภาษากรีกที่แปลว่า ถ้อยคำหรือลำนำ ในสมัยหลังมุ่งเน้นเฉพาะบทประพันธ์ร้อยกรอง ที่มีเนื้อหาสาระสดุดี การทำอันกล้าหาญของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือหลาย ๆ คนรวมกัน เรื่องราวดังกล่าวนี้จะเป็นนิยาย ตำนานหรือประวัติศาสตร์ก็ได้
มหากาพย์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก อาจจะเป็นเรื่องคิลคาเมษ ที่เล่ากันในดินแดน แถบเมโสโปรเตเมียราวสี่พันปีมาแล้ว แต่มหากาพย์เรื่องนี้ไม่ค่อยจะเป็นที่รู้จัก และได้รับความนิยมเท่ากับมหากาพย์สองเล่มที่โฮเมอร์ มหากวีของกรีกได้รจนาขึ้นในสมัยต่อมาคือ เรื่องอีเลียด และโอดิสซีย์ ซึ่งกลายเป็นต้นตำรับ หรือแบบฉบับ ของการแต่งกาพย์ทั้งหลายในสมัยต่อมา
โฮเมอร์ได้รับความนับถือยกย่องมาช้านานหลายศตวรรษว่า เป็นครูผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดของกรีกสมัยโบราณ และมหากาพย์ทั้งสองเรื่องของเขาก็เป็นที่นับถือ กันว่ามีคุณลักษณะทั้งทางเป็นวรรณคดี และเป็นเครื่องใช้แสดงวัฒนธรรมควบคู่กันไปเป็นทั้งศิลปะ และเป็นทั้งความรู้ประการสุดท้ายก็คือ เขาได้วางหลักเกณฑ์ว่ามหากาพย์นั้น นอกจากจะเป็นวรรณคดีสดุดีวีรกรรมแล้ว ยังต้องเป็นวรรณคดีประเภทสั่งสอนอีกด้วย คือ เสนอการสอนคุณธรรมแก่ผู้อ่านผู้ฟัง โดยยึดถือบทบาทความประพฤติของตัวบุคคลสำคัญ ในมหากาพย์เป็นตัวอย่าง
หลังจากสมัยโฮเมอร์แล้ว มาในสมัยอาณาจักรโรมันมีกวีชาวโรมันคนหนึ่งชื่อ เวอร์จิล ได้เขียนมหากาพย์เรื่องเอนีด เป็นภาษาละติน มหากาพย์เรื่องนี้ มีความสำคัญอย่างยิ่ง ถือกันว่าเป็นหนังสือที่ยิ่งใหญ่เป็นที่สองรองจากคัมภีร์ไบเบิล ในด้านอิทธิพลที่มีต่อวรรณคดีรุ่นหลัง ๆ อย่างมาก ตัวเวอร์จิลเองนั้น ได้รับยกย่องว่าเป็นกวีสูงสุด เป็นผู้รอบรู้ทั้งปวง และเป็นผู้มีทรรศนะแบบครสิต์ทั้ง ๆ ที่เขาเกิดก่อนพระเยซูคริสต์หลายปี มหากาพย์ของเวอร์จิล ได้รับความยกย่องว่า เป็นงานประพันธ์ที่เด่นสุดยอดของการประพันธ์ทั้งปวง
มหากาพย์แบ่งออกเป็นสองประเภท คือ มหากาพย์มุขปาฐะกับมหากาพย์ตัวเขียน ประเภทแรกคือ มหากาพย์มุขปาฐะนั้น แต่งขึ้นด้วยรูปแบบคำประพันธ์ที่เรียบง่าย และเหมาะสำหรับใช้ขับร้อง อาศัยความทรงจำ และสืบทอดกันมาแบบปากต่อปากคือ ฝึกการออกเสียงตามแบบแผนที่กวีกำหนดไว้แต่ดั้งเดิม มหากาพย์แบบนี้คือ รามายณะ มหาภารตะ อิลเลียด โอดิสซีย์ ฯลฯ
เฉพาะวงวรรณคดีไทยคำว่ามหากาพย์มิได้มีที่ใช้ในสมัยก่อน แต่ลักษณะของรูปแบบ และเนื้อหาสาระแบบมหากาพย์นั้นมีมานานแล้ว รู้จักกันในคำว่า วรรณคดียอพระเกียรติวรรณคดีไทยชั้นเยี่ยม ที่นับว่าเป็นมหากาพย์อย่างถูกต้อง และเหมาะสมมีอยู่สองเรื่องคือ ลิลิตยวนพ่าย และลิลิตตะเลงพ่าย ๒๒/ ๑๔๒๕๗
๔๒๐๐. มหากาล - พระ เป็นชื่อพระเถระผู้สำเร็จพระอรหันต์รูปหนึ่งในพระพุทธศาสนา ไม่ปรากฎว่าได้รับเอตทัคคะในทางใดเป็นพิเศษ ๒๒/ ๑๔๒๖๓
๔๒๐๑. มหากาฬ เป็นชื่อป้อม ๆ หนึ่งประจำบนกำแพงล้อมกรุงรัตนโกสินทร์ด้านทิศตะวันออก ตรงหัวคลองมหานาคต่อกับคลองคูพระนคร สร้างขึ้นระหว่างปี พ.ศ.๒๓๒๖ - ๒๓๒๘ พร้อมกับป้อมอื่น ๆ รวม ๑๔ ป้อมด้วยกัน ลักษณะเป็นป้อมรูปทรงแปดเหลี่ยม ก่อยื่นออกไปจากกำแพง ตรงกลางก่อเป็นป้อมซ้อนกันสองชั้น ชั้นบนทำหลังคามุงกระเบื้องคาดปูน เป็นอย่างหลังคาทรงยอดเกี้ยว ปลายกำแพงทำเป็นใบสีมา แบบเดียวกับใบสีมาของกำแพงพระนคร ต่อออกไปเป็นปีกป้อมทางข้างเหนือ และข้างใต้ ต่อเข้ากับลูกป้อมทั้งสองข้าง ๒๒/ ๑๔๒๖๕
๔๒๐๒. มหาจักรพรรดิ์ - สมเด็จพระ เป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ.๒๐๙๑ - ๒๑๑๑ มีพระนามเดิมว่า พระเฑียรราชา สันนิษฐานกันว่าทรงเป็นพระอนุชาต่างพระชนนีกับสมเด็จพระไชยราชาธิราช เมื่อสมเด็จพระไชยราชาธิราชเสด็จสรรคตในปี พ.ศ.๒๐๘๘ พระโอรสองค์ใหญ่พระนามว่า แก้วฟ้าพระชันษา ๑๑ พรรษา ได้ขึ้นครองราชย์พระเฑียรราชาได้ดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ต่อมาพระเฑียรราชาได้ออกผนวช ท้าวศรีสุดาจันทรพระสนมเอกของพระไชยราชา และเป็นพระมารดาของพระแก้วฟ้าได้สิทธิขาดในราชการบ้านเมือง ได้เป็นชู้กับพันบุตรศรีเทพ ซึ่งต่อมาได้เป็นขุนวรวงศาธิราช เมื่อท้าวศรีสุดาจันทร์มีครรภ์ขึ้น ขุนวรวงศาจึงลอบปลงพระชนม์ พระแก้วฟ้าแล้วขึ้นครองราชย์ แต่ครองราชย์ได้เพียง ๔๒ วัน ขุนพิเรนทรเทพ และพวกก็ได้ทำอุบายจับขุนวรวงศาธิราช และท้าวศรีสุดาจันทร์ กับบุตรฆ่าเสีย แล้วไปอัญเชิญพระเฑียรราชาให้ลาผนวช ขึ้นครองราชย์ เมื่อปี พ.ศ.๒๐๙๑ ทรงพระนามว่า สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์
ในรัชสมัยของพระองค์ต้องทำสงครามกับพม่าถึงสามครั้ง คือ ครั้งที่หนึ่งสงครามคราวสมเด็จพระศรีสุริโยทัย สิ้นพระชนม์บนหลังช้าง ครั้งที่สองคราวขอช้างเผือก ครั้งที่สามคราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งแรก ๒๒/ ๑๔๒๖๙
๔๒๐๓. มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย ตั้งอยู่ในบริเวณวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ / กรุงเทพ ฯ เป็นมหาวิทยาลัยสงฆ์ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ โปรดเกล้า ฯ ให้ตั้งขึ้นเพื่อให้เป็นที่เล่าเรียนพระปริยัติธรรม ของพระสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๐ และโปรดให้เรียกว่า มหาธาตุวิทยาลัย นับเป็นครั้งแรกที่ใช้คำว่า วิทยาลัยในประเทศไทย
มหาธาตุวิทยาลัยเพิ่งมาเปิดดำเนินการศึกษาในรูปมหาวิทยาลัย เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๐ ปัจจุบันได้จัดการศึกษาในระดับต่าง ๆ ห้าระดับด้วยกันคือ โรงเรียนบาลีสาธิตศึกษา โรงเรียนบาลีอบรมศึกษา โรงเรียนบาลีเตรียมอุดมศึกษา วิทยาลัยครูศาสนศึกษา และมหาวิทยาลัย ซึ่งแบ่งออกเป็นสี่คณะคือ คณะมนุษยศาสตร์ คณะครุศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ และคณะสังคมศาสตร์ และมีวิทยาเขตอันเป็นสาขาของมหาวิทยาลัยในจังหวัดต่าง ๆ อีกแปดวิทยาเขตคือ วิทยาเขตหนองคาย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช วิทยาเขตเชียงใหม่ วิทยาเขตขอนแก่น วิทยาเขตแพร่ วิทยาเขตอุบลราชธานี วิทยาเขตนครราชสีมา และวิทยาเขตสุรินทร์
นอกจากนั้นทางมหาวิทยาลัยยังได้ให้กำเนิดโรงเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์ขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๑ ปัจจุบัน (พ.ศ.๒๕๓๓) มีเปิดสอนทั้งประเทศกว่า ๓๐๐ แห่ง
ด้านงานวิจัยทางมหาวิทยาลัยได้จัดตั้ง สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์ขึ้น เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๒
งานสำคัญที่ทางมหาวิทยาลัยดำเนินร่วมกับคณะสงฆ์ มีหลายโครงการด้วยกัน เช่น งานพระธรรมทูต งานพระธรรมจาริก และการส่งพระพุทธศาสตร์มหาบัณฑิต ไปเผยแพร่พระพุทธศาสนาในประเทศต่าง ๆ ทั้งในเอเชีย ยุโรป อเมริกาและออสเตรเลีย ๒๒/ ๑๔๒๘๑
|
Update : 27/5/2554
|
|
